Электронлă вулавăш

Дина та, йĕкĕт тăруках шăпланнине кура, вăл куçлакан çĕрелле пуçне пăрчĕ: «Э-хе, Нина мар-и, ара, ку, Петелкина, хамăр ялсем. Ара, çавă вĕт, çавă, Петелкина».

Çумăр ӳккелеме тапратрĕ. Сисмен те, паçăрхи сĕвем-сĕвем пĕлĕт купаланса, вăрман тăрнех килсе капланнă иккен, пир çапнă пек, пăттин-паттин-пăттин-пат... тăрăнтарать çумăрне.

— Тавай каялла! — команда панă пек, те хăйне, те Динăна хавхалантарма хыттăн каласа хучĕ те Виталий, аллисене ӳсĕмлĕн яра-яра ывăтса, çыраналла ишме тытăнчĕ. — Кам малтан? Хăвала!

Дина та, тумлам чĕпĕтнипе çӳçене-çӳçене илсе (çумăрĕ сивĕ, мур илесшĕ), кӳлĕ питне йăр та йăр çурса пырать. Калăн: дельфин — хĕвелпе пиçнĕ çурăмĕ йăп-йăлтăр, çыраналла сăнă пек вирхĕнет. Пĕртте Виталирен юлмасть. Çырана вĕсем пĕрлех чашкăрса çитрĕç.

Виталий, шывран тухнă-тухман, Нинăна курмиш тусах, хӳтте, кабинăна кĕрсе тарма тăчĕ. Анчах та Нина ăна хăй хыттăн чĕнсе тытса чарчĕ:

— Виталий, тăхта-ха, калаçмаллисем пур.

— Мĕн, ара? — ирĕксĕртереххĕн чарăнчĕ Виталий. — Пĕтнĕ пирĕн иксĕмĕрĕн калаçса. Каларăм вĕт эпĕ сана пĕркунах, пулнă-иртнĕ, манар, туп урăххине, терĕм. А эсĕ — хăвăннех. Намăса пĕл!

Дина, Виталий çăварĕнчен капла сăмахсем шутсăр хăвăрт сирпĕнсе тухнинчен тĕлĕнсе, кăн-кан пăхкаларĕ, йĕпе куç хупанкисене мăч-мăч Хупа-хупа илчĕ.

— Виталий, чунăм, тархасшăн, ан пĕтер ман пурнă-çа. Йăлăнатăп. Пĕтĕм чунтан-вартан ыйтатăп — ан пĕ-тер?! — Нинăн кăкăр тĕпĕнчен сăрхăнса тухакан ӳпкевлĕсассине илтнипе, сиввĕн туйăнса каять Динăна. Тӳпереншăпăртатсах тăкăнма тытаннă çумăртан та сиввĕн. — Пĕр уйăх ĕнтĕ эсĕ манран таçта тарса çӳретĕн. Курăн-мастăн, курăнсан та, пăрăнса иртетĕн. Эп тĕнчере çукпекех. Нивушлĕ пĕтĕмпех суя пулчĕ вара ку? Нивушлĕсан чĕрӳнте ман валли пĕр чĕптĕм хĕрхенӳ те юлмарĕ.Эй, турăçăм! Çук, ĕненместĕп!

Виталий, халь-халь вĕçерĕнсе каяс сассипе, çиллес калать:

— Ну, мĕскер, эс, йоккăр-маккăр, пур-и сан, тепĕр тесен, пуç. Е пуç вырăнне арпалăх кăна-и!? Çитет. Эп санпа ку япала пирки урăх калаçмастăп. Пĕрре каланă — итле! Эс пĕчĕк ача мар, — шухăшла! Шухăшламалăх ӳснĕ. Енчен те каплах кутăнлашсан — пĕтрĕ, хăвăнне ху пĕл. Маншăн ик айкки те тăвăйкки. Кутăнлашмасан, эп каланине хăлхуна чиксен, ну, кайран унта, мĕпле калас та — курăнĕ...

Йĕкĕт, санпа калаçса тăнинчен мĕн усси, çăвар тутние сая яни кăна тенĕшкел, Нина енне аллипе лаше улчĕ те грузовик патнелле ярăнтара пачĕ. Кабинăна кĕрсе чăмиччен, хăй тата çакăнта, курни-илтнипе хытса пĕр вырăнта нимĕн хускалми тăракан Динăна та шартах сиктерчĕ, хыттăн кăшкăрчĕ: — Дина, атя часрах, çумăр шапарсах кайиччен тухса сирпĕнер кунтан!

Ним тума аптăрарĕ Дина. Те унăн халь Виталий еннелле, грузовик патнелле, утмалла, те çумăр айнех Иинăпа пĕрле юлмалла? Мĕнешкел начар та путсĕррĕн туйрĕ вăл хăйне Виталий Нинăна каланă сăмахсене итлесе тăнă чухне. Вара, тен, халь юратмасан та, унччен килĕштернĕ çынна, варлă пулнă хĕре çапла хăйса, сас хăпартса калама юрать-и йĕкĕтĕн? Нихăçан та! Ой, мĕнешкел килпетсĕр япала ку? Нина, Нина... Нивушлĕ Дина савса пăрахас çын хăçан та пулин унпа çапла сиввĕн калаçма хăйĕ? Нихăçан та! Ĕмĕрне те! Ун пек енне кайсан, ĕмĕрне хăраххăн ĕмĕрлĕ те вăл, усал каччă унăн савнийĕ пулмастех!..

Хăйĕн вара урисем, çаран хĕрринчи çереме пăчăл-пăчăл тутарса, машина еннеллех утаççĕ.

Хыçалтан те Виталие, те Динăла Нинăн тăвăянă сасси хăвалать:

— Ох, йытă пичĕ! Çав çынна юратрăм пулать-и-ха эпĕ, çав чул чĕрене? Юрĕ, хам пĕлнĕ пекех тăвăп, юрĕ. Анчах та кайран кая пулĕ, Виталий, асту. Ухмахăм. Дина, ан итле ăна, Дина! Унăн пĕр сăмаххине те ан итле. Суять вăл. Ултавлă унăн сăмаххисем, ултавлă.

Наркăмăшлă...

Нинăн юлашки сăмаххисене илтеймерĕ те пулас Дина — хăлхана грузовик кĕрлевĕ хупласа хучĕ. Хĕр кабинăна кĕрсе ларчĕ. Машина вырăнтан тапранчĕ. Виталий, çул çине пăрăннăçем, пуçне тулалла кăларса, Нинăна кăшкăрчĕ: «Килĕшетĕн-тĕк, яла лартса çитерме пултаратăп!»

Нина, çумăрпа йĕп-йĕпе шапарнăскер, витрине йăтса, шанчăксăррăн та ӳпкевлĕн, хурлăн та тăлăххăн йывăçсем хушшине кĕрсе çухалчĕ. Виталий газ педăлĕ çине сулăмлăраххăн пусрĕ.

Ăçтан пĕлме пултартăр-ха Виталий паян ирпе кăна колхоз вĕсен ялĕнчи ĕне ферминчи ĕнесене кунта, Ваттал кӳлли çывăхне, çуллахи çитермене илсе килиине! Пĕлнĕ пулсан-и? Пĕлнĕ пулсан, вăл Ваттал кӳлли патĕнчен çĕр çухрăмран аяккарах пăрăнса иртетчĕ. Ухмах, вăт, халь мĕн мыскари лăпăртатса тухрĕ-ха ĕнтĕ? Асра çук çĕртен! Камит! Ы-ых çав Нинăна! Яланах ун кирлĕ-кирлĕ мар çĕре сĕкĕнсе çӳремелле. Доярка! Çук вĕт, шыва кĕнĕ тĕлтен пăрăнса иртес пур. Ак, халь, каллех хушма ĕç: Динине çĕнĕрен хăй еннелле йăлмакламалла! Çавăрттар та çавăрттар чĕлхене бесплат! Ну, кун-тăк кун паян вара! Кун мар, детективлă кино!.. Пĕр ӳстерсе каламасăрах çапла!..

— Ну, Дина, çитет ĕнтĕ сăмсуна тăсса, — асфальт çул çине хăпарсан, Нинăпа калаçнин тарăхăвĕ сĕвĕрĕлме тытăннă пек пулать Виталин. — Тавай анекдот каласа парам луччĕ, юрату çинчен. Эс паçăрах итлесшĕнчĕ вĕт?!.

Дина чĕнмест. Ун ăшĕнче — уяр куна сасартăк пăсса хунă çумăрлă кӳлĕ, Виталипе Нина тата хăй.

— Вăт хĕр пулать! — калаçу сыпăнманнипе Нинăнах айăплама тăрать йĕкĕт. — Каласан та, лӳ те тумасть вĕт-ха вăл, э? Отне çыпçăнать, отне çыпçăнать. «Эпйр, тетĕп, пăртак çӳрекелесе пăхрăмăр, çитет, урăххине туп, кăмăла каймастăн эсĕ манне, сивĕнтĕм санран, хăп, тетĕп, пăрăн», вăл пур, сăмала пек, хăнк та çук, ни унталла, ни кунталла пăрăнкалама памасть, тупнă та мана, ухмаха, темле те хуçаланма юрать, тет пуль. Эп, мĕн, ун упăшки-им? Шалишь! илсе яр та унашкаллине качча, кайран ĕнсе çинчен те анасшăн пулмĕ, атя, но-о, пахха тесе, чăпăрккапа ĕнтсе пырĕ. Пĕлеп эп хĕрупраç йăлине. Малтан анчах вĕсем куççуль кăларам пекки тăваççĕ, кайран, хăйсен аллине кĕрсе ӳксен, на кăна ташлаттараççĕ вара пире вĕри çатма çинче! Ха, арăм пулман-мĕн, пулман, епле чăрсăрланать вăл? Мана хыпса-çăтса яманни кăна. Тьфу, катăрăшнăй пуçĕ! Ма кайса тата ун патне пĕрех хут. Пĕр-ик каç хапхи умне ăсатса хăварнăшăнах кашни çапла камитленме тытăнсан! Пĕтрĕ тĕнче! Иçмасса, чуптуса курнă пулсан, татахчĕ хăть, çапла калаçма сăлтавĕ пур, темеллеччĕ. Капла — хуть вĕлер, пускас — нимĕн те ăнланаймастăп. Шалт аптрамалла! Ăçта куран — çавăнта çыпçăнать. Кама савас тетĕп, çавна саватăп. Дина, çапла пуль, э?

Дина чĕнмест, Динăшăн йăлт тĕлĕнмелле. Асра çук çĕртен килсе тăкăннă çумăр та, халь те начарах мар шăпăртатаканскер, çумăрччен Виталипе хăйĕн хушшинче темпе палăрма тытаннă хаваслăх та, çумăра пула çак хаваслăх пантăрт арканса кайни те, çав хаваслăха пуçтарас тесен те нимĕнле пуçтарма май çуккăн туйăннине, кусенчен те ытла — Виталий кăмăлĕ урлă çумăр айĕнче шеперсе юлнă Нинăн эрлĕклĕ сăнĕ-пичĕ те... пурте-пурте тĕлĕнмелле. Тĕлĕнмелле те шиклĕ.

Нивушлĕ Матви те, Динăн ашшĕ, Дина амăшне, Кĕçение, хăçан та пулин çапла каласа кӳрентерме пултарĕ? Нихăçан та! Тен, пурăнан пурнăçра, ĕмĕрте пĕрре (килйышра хушăран-хушă тирĕк-чашăк та шакăртатса илетех, теççĕ) сивĕ сăмах каласси киле-киле семленсен те, ăшĕнчи кăмăлне тула кăларманах ашшĕ, тен, хăй йăлипе, чĕнмесĕр çӳренĕ-çӳренĕ пулĕ те, шăкăл-шăкăл валли сивĕ сăмах пач юттине пĕле тăркач — ирттерсе янă-тăр. Дина амăшĕн чĕвĕл чĕкеçĕнни пек кăмăлне хуçма вара пултарайман-пултарайманах. Апла-тăк, мĕншĕн-ха Виталий каччă пуçăнах чип-чипер хĕр кăмăлне, Нина кăмăлне, хуçма хăять? Ан тив, сивĕннĕ, ютшăннă пултăр йĕкĕт, пăрахнă пултăр хĕре, эппин, нивушлĕ унчченхи варлă хĕпĕртĕвĕшĕн те хуть сивĕ сăмах каламасăр чăтас мар! Тен, акă, калăпăр, Нина вырăнĕнче Нина мар, Дина хăй пулас пулсан?

Пуçне пырса кĕнĕ-кĕмен ку шухăш ăна тĕлсĕр те айваннăн туйăяса каять. Çак юнашар ларса пыракан павра та çынна наччас кӳрентерме пултаракан Виталий вара мĕн-и, унăн чун кĕтнĕ этемĕ-и?.. Савнийĕ-и? Çут тĕнчери чи хаклă çын пуласси-и? Вилсен те! Ах, епле кӳрентерчĕ вăл Нинăна, шелсĕр чĕре... Çапах та мĕн пулса иртнĕ-ха вĕсен хушшинче, мĕнле хура кушак каçса кайнă: пĕри — чăркăш, тепри — ӳпкевлĕ?..

Çумăрĕ ку вăраха тăсăлакан йышши пулмарĕ курăнать. Пĕр çур çехет майлă ку тăрăхри уйсем, вăрмансем тăрринче чармакланса тăчĕ те вăл, тата леререх тепĕр-так шăварса пăхам тенĕшкел, хăвăрттăн тухăçалла куçрĕ. Тӳпе хĕрри çуталса кайрĕ. Анакан хĕвел ансах лариччен, пĕлĕт айĕнчен тепре тухса пăхма пӳрнишĕн хĕпĕртесе, ăшă-кăвак çутине çумăр иртнĕ тĕнче çине савăккăн сапаларĕ. Асфальт — тумлам тӳнккесе ывăннă çул — йĕп-йĕпе.

— Ну, калаçасах темесен, ан калаç. Эп ирĕксĕрлеместĕп. Ну, эппин, итле, Ваттал кӳлли пирки мĕн илтнине каласа парам, легенда, — терĕ те Виталий, Нинăпа курнăçнăранпа хĕр хăйĕнчен ютшăннине сиссе, нимĕн те тăвайман енне халап яма тытăнчĕ: ара, мĕн-çке-ха, хĕр кăмăлне çавăрмалла-çке-ха унăн. Калаçмасан, юмахламасан, панккав пек çăвара шыв сыпса пырсан, кам хĕрĕ çавăрăнтăр-ха тăруках. — Ну, мĕн, ку юмаха та эпĕ асаннеренех илтсеттĕм. Пурăннă, тет, хайхи, тахçан сĕм авалах пĕр сĕм-сĕм патшалăхра пĕр хĕрпе пĕр каччă. Каччи Ваттал ятлă пулнă, тет, хĕрĕ — Явраç. Иккĕшĕ те калама çук чиперскерсем; хĕрĕн — пĕр пичĕ уйăх та, тепĕр пичĕ — хĕвел, каччин сăнĕ-пуçĕ кăйкăр та, пĕвĕ-сийĕ — кĕреш. Иккĕшĕ те пĕр чăмăра чăмăртанса, савăнса, ыр курса пурăнмалли мăшăр. Анчах та мĕн çав, шутласса пĕр тĕрлĕ шутланать те пурнăç — пуласса вара пачах тепĕр майлă çаврăнса тухать. Мĕн калăн, аваллăхри яланхи истори: хĕрĕ пуян хĕрĕ пулнă, Ваттал — чухăн çын ачи. Явраç хăйне Ваттала качча пама тем пек тилмĕрсе ыйтсан та, ашшĕпе амăшĕ унăн, хĕрĕшĕн питĕ пысăк хулăм илме ĕмĕтленсе, ку шухăшпа шат та пат килĕшмен. Явраçа вĕсем, кĕçтин вăхăтĕнчех, унпа пĕр эрнерех çуралнă тепĕр çĕрме пуян ывăлĕпе çураçса хунă пулнă-мĕн, пĕве кĕрсе çитсен, иккĕшне те туй туса пĕрлештерме калаçса татăлнă, эппин. Хайхи, палăртнă кун та персе çитнĕ, çĕр чĕтретсе, ян янратса хӳхĕм туй тапранса кайнă. Тапранса каясса кайнă та-ха вăл, анчах та мĕнле пуçланса кайнă, çаплах пăчланса та ларнă. Явраç, кăра та юратман çынпа ĕмĕр ĕмĕрлеме килĕшмек Явраç, пĕтнĕ пуç пĕттĕрех тесе, тытать те, малтан шухăшласа хунă пекех, туй сикки сикнĕ вăхăтрах, хĕве хупăнас самант çитсен, упăшкине кăкăрĕнчен çĕçĕпе вилмеллех яшлаттарать, хăй вара çав каçхинех эпир тинтерех кăна тухнă вăрмана кайса çакăнать... Йĕкĕчĕ ăна, савнă Ватталĕ, иккĕшĕ пĕрле таçта аякка, инçене-инçене, хурлăх çук çĕре тухса тарма канаш панă пулнă-мĕн. Явраçĕ вара, чунтан-вартан юратнă Явраçĕ, çапла çеç тавăрса каланă пулать. «Тавтапуç, Ваттал, эпĕ сана юратрăм, эпĕ сана çав тери хытă-хытă юратрăм. Хамран та, пурнăçран та ытларах юратрăм. Апла-тăк, эпĕ телейлĕ. Манăн атте-анне пире пурпĕр пĕрле тăвас çук. Урăх телей мана кирлĕ мар», — тенĕ пулать. Ваттал та, хуйхăпа тăвăннă Ваттал, нумай тӳсеймен иккен, Явраçа пытарнă кунах савнийĕ çакăннă туратранах кайса çакăнать. Пӳкле виличчен вара, телей пӳрменшĕн эрленсе, Явраç вилтăпри çине ӳксе макăрнă пулать хăй. Çав куççультен вара кӳлĕ пулса кайнă имĕш — Ваттал кӳлли; вăрманне — Явраç ячĕпе асăнма тытăннă Явраç кати... Тепĕр чухне, çĕрлесерен, уйăх кăшт палăракан тĕттĕм каçсенче икĕ этем мĕлкине аванах асăрхама пулать, теççĕ, хĕрпе каччă мĕлкисене. Кӳлĕ питне сисĕни-сисĕнми пăлхантарса ишеççĕ, савăнаççĕ, калаçаççĕ, тет, хăйсем. Кăвак çут килеспе вара пач таçта кайса çухалаççĕ, тет. Куракансем пулнă. Асанне те калатчĕ: çаплах, тетчĕ... Эс, мĕнле, ĕненетне çавна, Дина, тен, вĕсен чунĕсем паян кунчченех пурăнаç-çĕ, э?

Дина, кӳлĕ патĕнче пулса иртни пирки шухăшлама пăрахса, паçăрах Виталий халапне тăнласа пырать иккен: йĕкĕт калама чарăнчĕ те, хĕр кăкăрĕнче темĕн ырри йăнкăрт! туса илчĕ — ах, мур каччи, пултарать тĕмĕн пике чĕрине çу сĕрме! Кур-ха, çилленес-çиллĕнес, тет йĕкĕте — çилленеймест. Таçта мур шăтăкне кайса кĕнĕ çилли, çурхи çил пек тухнă та вĕçнĕ хĕр ăсĕнчен. Тĕсĕ те юлман. Иçмасса, шухăшĕ те йĕкĕт маях çаврăнать, ав:

— Ай-уй, — каччă сăмахне ӳсĕмлетес тенĕн, хыпăнанçи тăвать Августина. — Ан тĕлĕнтер-ха. Ара, хăçан пулнă вăл çын вилсен чунĕ ирĕкре çӳрени? Эс, тем, турра ĕненекен çын пек калаçан, тĕшмĕшлĕ çын пек...

— Да-а! — тет Виталий, пысăк шухăша пĕтĕмлетес философ евĕр. — Вăт этемсем! Нумай шухăшласа тăман, тытнă та çакăннă. Иçмасса, пĕри кăна мар вĕт-ха, иккĕшĕ те. Йĕкĕчĕн кăшт ăслăрах пулмалла пулнă та çав. Явраçсăр пуçне урăх хĕр тупаймăп, тенĕ-ши? Хĕрĕ вăл амăш пĕтмесĕр пĕтмест-ха, вăт тăмсай! Пуçа илнĕ те çакăннă. Кайран хăть — вĕсем хыççăн — тĕнче ишĕлсе антăр. Эс, мĕнле, Дина, хăвна ирĕксĕр качча парас пулсан, çакăннă пулăттăн-и?

— Малтан ху кала-ха: çакăннă пулăттăн-и... хĕрӳ пӳкле вилнине пĕлсен?.. — савăла савăлпа шанлаттарса кăларма хыпăнать хĕр.

— Çук, çакăнман пулăттăм, — шарт татса пĕлтерет хăй кăмăлне йĕкĕт. — Ĕ-мĕр-не те!

— Мĕншĕн? — çунакан кăвайт çине каллех çапă пăрахать хĕр.

— Мĕншĕн тесен... — пĕр çеккунта шухăшласа тăрам пек пулать те малалла сиккипе вирхĕнет Виталий. — Мĕншĕн тесен, чи малтан, паçăрах каларăм ĕнтĕ: амăшĕ пĕтмесĕр хĕрĕ пĕтмест. Эппин, Явраç çĕре кĕчĕ тесе (Явраçах тейĕпĕр ăна), ĕрлесе йĕме те кирлĕ мар. Синкерлĕ вăхăтна ирттерсе яр та каллех тепĕр пикене килĕштерсе пăрах. Йăл та ял çиçкелесе çӳре. Авлан. Килйыш йĕркеле. Çын тĕлне кăмăллă çын тупăнатех вăл, хĕрарăм тени пушшех те. Кирлех-тĕк — теçеткипех. Суйлатасуйла кăмăлу туличчен. Ан ӳркен. Унтан, авланасах темесен, хăраххăн та пурăнса ирттерме пулать. Хăраххăн пурнăç тата мĕнрен кая? Арăм, çук, парăм çук. Никам та сана вăрçмасть, ятлаçмасть, кĕвĕçмест. Пурăн та пурăн ху еккӳпе, ыр курса. Тĕнче çутипе киленсе. Лере унта, тупăкра, çĕр тĕпĕнче, мĕн аванни пултăр. Аванни ĕнтĕ вăл кунта, çĕр çинче, хĕвел питтинче, хамăр юп курса пурăннă вăхăтра. Пурнăçăн кашни кукрашки-макрашкишĕнех çакăнас тесен, вĕрен те çитмĕ çут тĕнчен. Çук, такам-пĕри чикмек тăратса парсан та, килĕшместĕп эпĕ çакăнма, ĕмĕр тăршшĕ чирлесе выртам та — çакăнма килĕшместĕпех. Ара, çак тĕнчене, çак ытармалла мар тĕнчене пăрахса каяппи? Нихăçан та! Пăх-ха, мĕнешкел чаплă та илемлĕ çутçанталăк: хĕвел пăхать, çумăр çăвать, вăрман кашлать, тĕнче ешерет. Ырлăх! Эпĕ вара хам çине хам алă хуратăп пулать. Парадокс! Камĕ те, Явраçĕ, тăмсай мар-и, ме сана! — ашшĕ-амăшĕ суйласа хунипе çырлахман, тавай, хăй килĕштернине пар! Тен, пĕлме çук, аванах пурăнса каятчĕç-и-ха пуян упăшкипе те. Вăл та çамрăкскер, лăппи-лаппи çынах пулман пуль-ха. Тен, кайран-кайран, вĕсенчен чаплă мăшăр та тупайрас çукчĕ-тĕр. Пурнăç çапла çав, шăли-вали хăтланнине пĕртте юратмасть. Тилхепине унăнне шутсăр кăрттăн тытса пыма пĕлмелле. Пĕлеймерĕн-тĕк — наччас сулăнка шаплаттарса хăварать. Çук, килĕшместĕп эп хам çине хам алă хума! Ним парсан та! Дина эс мĕнле, ма нимĕн те шарламаотăн?

— Вăт, тупăннă мыскараçă! — шухăшлăн итлесе пынă çĕртенех шӳтле персе ярать хĕр. — Эс темле те, ман ун пек-кун пек пирки пуçа та пач пырса кĕмен. Вăл савниллĕ çынсен анчах пулать пуль? Хĕрпе каччă, хушшинче, эппин? Пирĕн халь каччă шухăшĕ те инçе-ха.

— Тыттар, эс тата ĕмĕр качча каймасăр пурăнса ирттеретĕп, те. Суй. Наччас ĕненсе лартап, — кулать Виталий.

— Ма, чăнах. Мĕн пур вара каччăсем çумĕнче ытлашшиех? Хăйсене таçта кайса хунă, сăмсисене каçăртнă. Эпир анчах теççĕ пуль. Пĕлессӳ килет-тĕк, мана вĕсем пĕри те килĕшмеççĕ, — ку сăмахсене Августина чăнласах калать, ахăр, кăлаçнă май куç хӳрисене хытарнă. — Унашкал йĕкĕтсене качча тухиччен луччĕ килтех пăнтăхса ларам.