Электронлă вулавăш

— Эсир ав çав çулпа пырар. Куратăр-и, ав, Якур Иванчă карттусĕ палăрать? Ак леш яка сукмакпа улăхăр та чуллă çул çине тухăр. Ав леш мăкăльтетсе курăнакан машинăсем патне çитĕр, унта мана кĕтсе тăрăр, эпĕ час çитĕп, — терĕ те вăл чăвашсене ăсатса кантуртан кăларчĕ.

— Атя, матка, уттарар-ха ĕнтĕ çавăнталла. Çаврăнăç кайнă — çу хыпнă, пӳкле кайнă — пушă тытнă, теççĕ те, те тĕрĕс çав, те суя, — тесе, малтан хĕрлĕ чăваш утрĕ, ун хыçĕнчен ыттисем сулăнчĕç.

Ахванеç хурсем пек пĕр йĕрпе умлă-хыçла утакан чăвашсене «пĕрре, иккĕ, виççĕ... саккăр...», тесе суса илчĕ те кантур пуçне, Марье шыва ӳкнĕ çĕре, çитме пулчĕ. Çав вăхăтра курах кайрĕ: çӳлте, ту хĕрринче, виç-тăватă çын пĕр этеме тытнă та, танкăлтаттарса сĕтĕрсе, аялалла кантур патнелле илсе килеççĕ. Ахванеç тирĕнерех пăхрĕ: капкас тумлă этеме тытнă-мĕн. Ахванеçĕн тулашакан ăшчикĕ лăшт пулчĕ. Вăл хăй тĕллĕн кулса ячĕ. «Эх, ăçта кăна çуралаççĕ-ши çавăн пек усалсем?» — тесе илчĕ те аслисем ларакан пӳлĕм кантăкĕ патнелле сĕкĕнчĕ. Пĕр самантра капкас тумлă сĕмсĕре те унта илсе пычĕç, çав вăхăтрах шывра шӳнĕ, шăнса чĕтрекен Марьене те, хул хушшине кĕсле хĕстернĕ, икĕ аллине икĕ кушил тытнă кĕсле калакан ваттине те çавăтса пычĕç.

— Тараймарăнам? Намăссăр, ĕмĕр çумра çӳренĕ еткер енчĕкне кăкăр çинчен çăлса илтĕн. Вăрă-хурах та çапла айкашмасть. Манăнне кăна мар, арăм тесе хавхаланакан Марьен пĕрле хунă укçине те енчĕкĕпе пĕрле вăрласа тарма хăтланнă, — тесе çĕтĕлчĕ старик, капкас тумлă этем еннелле юнаса.

— Пĕр пус укçасăр кăна мар, хутсемсĕр, паспăртсемсĕр те хăваратчĕ, укçапа пĕрле вĕсене те илсех кайнă вĕт-ха вăл, — тесе йĕрмешрĕ шăнса кӳтнĕ Марье.

Капкас тумлă çын аялалла тирĕнсе тăчĕ, нимĕн чĕнмерĕ, çынсем çине те пăхмарĕ. Йĕри-тавра тăракан этемсем патне милиционер тухрĕ те капкас тумлă çынна пӳлĕме илсе кĕчĕ.

— Лекрĕ кашкăр, тараймĕ ĕнтĕ, — текелесе, пухăннă этемсем саланма пуçларĕç.

Ахванеç тӳсеймесĕр вăр-вар шала кĕрсе кайрĕ, нумаях та тăмарĕ, кулкаласа каялла сиксе тухрĕ.

— Мĕн кирлине хăех каласа кăтартĕ. Пăрăнма çук. Эпĕ Якур Иванчă хутне те тыттартăм, вăл та свидетель, — тесе шăпăлтатрĕ вăл тухсан.

Часах Марьепе кĕсле ваттине чĕнсе кĕртрĕç те вăрах та тытмарĕç — каялла кăларчĕç.

— Ну, асатте, аппа, хăтăлтăр ĕнтĕ Уртемей куштанран, халĕ атьăр манпа пĕрле. Марье аппа ĕç ĕçлĕ, асатте кĕсле калĕ, пултарайсан, вут хутĕ. Кăмăлна килмесен, асатте, эпĕ сана çакăнта каялла та кӳрĕп, автомобильпех леçтерĕп, — текелерĕ çине тăрарах сасăпа Ахванеç.

— Çынсемпе пĕр чĕлхе тупаймасан, вара пире кам çăкăр парĕ? — тесе хирĕçлерĕç кĕсле ваттипе Марье, пĕр-пĕрин самахĕсене пӳлкелесе.

— Атьăр, атьăр. Эпĕ сирĕн умра ответла пулăп, — тесе хистенипех хистерĕ Ахванеç.

— Атя тетĕн-ха. Вĕт енчĕк те çук пирĕн, укçа, паспорт та çук, — тесе хăйăлтатса пăшăрханса илчĕ ватă кĕслеçĕ.

— Э, эпĕ астуман та. Енчĕке тавăрмарĕç-им çав сире? — терĕ те Ахванеç вăльт-вальт пӳлĕме кĕрсе кайрĕ, часах унтан енчĕк илсе тухрĕ.

— Ак енчĕкĕр. Çĕр аллă тăватă тенкĕ те вăтăр икĕ пус укçа унта. Çавăн чухлĕ пулнă пулĕ сирĕн? Ак хутăрсем, паспăртăрсем, пăрахут билечĕсем, — тесе Ахванеç енчĕке Марьене кăтартрĕ те кĕслеçĕ аллине тыттарчĕ.

— Ме, асатте, тыт хытăрах еткер енчĕкне. Кăкăру çумне çак та ан вĕçер ӳлĕмрен. Енчĕкре пурте тĕп-тĕрĕс, сирĕншĕн, çыру пĕлменсемшĕн, хам алă пусрăм. Малашне кĕслеçĕсене Уртемей мар, хам çавăтса çӳретĕп, тесе алă пусрăм, — тесе виртлесе те илеймерĕ Ахванеç — пăрахут ӳхĕрсе ячĕ, кантур çумĕнчен хăпса тăвалла сулăнчĕ.

— Ав, пăрахут та кайрĕ, билетăрсем те сая пулчĕç. Атьăр, утăр ман хыçăмранах, çитĕ шăнса тăма, пӳлĕннĕ çулăр уçăлчĕ сирĕн, — тесе вăл каякан пăрахут çине пăхса илчĕ, палуба çинчен пристань еннелле аллине сĕлтекен кăлкан çӳçлĕ хĕре юлашки хут курса юсанкаларĕ, унтан ерипен кантуртан тухса каяс пек, малалла ярса пусрĕ. Кĕслеçĕпе Марье вырăнтан хăпмасăр тăнине курса, вăл сасартăк кăшкăрсах илчĕ.

— Эй, мĕн шăнса тăратăр? Элле каллех пӳлĕме илсе кĕрессе кĕтетер-и? Илсе кĕрĕç те хупса лартĕç, тупата, хупса лартĕç, Уртемейрен уйрăлма пĕлмесен, — тесе вăл юри шавларĕ те малалла хуллен утрĕ. Кантуртан тухрĕ кăна — ăна хыçалтан лешсем хăваласа çитрĕç, ун хыçĕнчен хыçалтан ун сукмакĕпе утрĕç.

— Эсĕ мана вутă хутăн, терĕн. Вĕт манăн куç-пуç тĕреклех мар, эпĕ начартарах куратăп-çке, — тесе хучĕ кĕтмен çĕртен хыçра пыракан ватă старик.

— Мĕнле-ха начар куратăп тетĕн, эсĕ сĕм-суккăр пуль? — тесе тĕлĕнсе пăхрĕ те Ахванеç чарăнчĕ, çаврăнса старик çине тинкерсе пăхрĕ.

Старик пĕр шурă илнĕ, тепĕр тасарах куçĕпе пăхмаллипех пăхать.

— Вара эсĕ пăрахут çинче нимĕн курман пекчĕ-çке? Халĕ мĕнле тата куракан пултăн? — тесе сиксе çыпçăнчĕ ăна Ахванеç.

— Атăл çинче эпĕ, ачам, ĕлĕкрен суккăр, типĕ çĕр çинче кирек хăçан та кăшт куркалатăп. Нуша куçа уçтарать, шăллăм, нуша, — тесе йĕкĕлтешлĕн тĕксе илчĕ старик Ахванеçе.

Ахванеç тăнă çĕртех çĕре тĕшĕрĕлсе анчĕ те ахăлтатса кулса ячĕ.

— Ну-и мурсĕм эсир пурте, кĕслеçĕсем! Ах-ах-ах! Ах-ах-ахаах! Ăçта кăна çуралаççĕ-ши çавăн пек этемсем? — тесе вăл каçса кайсах кулчĕ.

Вара вĕсем Атăл çывăхне анакан чул çул çине утса тухрĕç, пĕр пысăк хуран пек вырăнта кĕпĕрленнĕ çынсемпе машинăсем патне пырса çитрĕç. Ахванеç Элексанăна Марьене çывăхри çырмана илсе кайса типĕ кĕпе-йĕм тăхăнтарма хушрĕ, хăй машинăсем хушшинче пĕр-пĕринпе калаçса тăракан Якур Иванчăпа пĕлĕш техник патне пычĕ те кантурта мĕн пулнине кĕскен каласа кăтартрĕ. Якур Иванчăпа лимузин кӳми ăшне кĕчĕç, шофер автомобиле çул тăрăх тусан тустарса хăваларĕ. Çăмăл автомобиль тапранса кайсанах Ахванеç йывăр турттаракан автомобиль кĕперĕ çине сиксе улăхрĕ, пурне те часрах лармă хушрĕ. Этемсем япалисене ывăтрĕç, майласа хучĕç хăйсем васкаса улăхрĕç. Пурте вырнаçрĕç. Старик япаласем хушшине кĕсле тытса ларчĕ. Марье Элексана çумне пĕр кĕтессе хăюсăррăн хĕсĕнсе çыпçăнчĕ.

Пурте çапла вырнаçсан, Ахванеç чĕвен тăчĕ, йĕри-тавра çаврăнкаласа пăхрĕ те çухăрса пăрахрĕ:

— Хĕрлĕ чăваш ăçта сирĕн? Ăçта унăн матки?

— Вĕсем кайрĕç. Çĕпĕрелле сулăнатпăр, вокзалалла утатпăр, текелесе кайрĕç, — тесе сĕрĕлтетсе илчĕç этемсем.

— Ах, хĕрлĕ эсрелĕ. Ахалех мар унăн арăмĕ те сăра чĕресĕ пек, — тесе эрленчĕ те Ахванеç машини çинче ларакан этемсене шутлама пуçларĕ.

— Пĕрре, иккĕ, виççĕ... А сана, асатте, çур çын виçине шутлас... улттă, çиччĕ, çиччĕ çурă. Хама шутламасан, çавăн чухлĕ. Мĕн кирлĕ тата пире? Хăвала машинăна, Абдул иптеш, — терĕ те вăл машина пуçĕнче ларакан пушкăрт каччине — шинельне хывса айне хучĕ. йывăр туртакан машина шăхăрса-ахăрса илчĕ те йынăшса-лăчăртатса тапранчĕ, чул çулпа хула тăрăх йĕри-тавра çил-тăвăл хускатса чупрĕ. Хуларан тухсан та вăл лимузин йĕрĕпех, Ишимпай таврашне илсе каякан çулпах çеçенхире тустарса чупрĕ.