Статьи

Чебоксары мар! Шупашкар!

■ 22.01.2011 20:11 | 5199 просмотров

Паян «Ялавӑн» 1988 ҫулти 4-мӗш номерӗнче ҫакнашкал ҫыру асӑрхарӑм:

Шупашкар ҫинчен сахал мар сӑвӑ-юрӑ хывнӑ. Халӑх тӑван хуламӑр ҫынчен савӑнсах юрлать. Инҫе ҫула тухсин та кашниех часрах унта таврӑнма ӗмӗтленет.
Шел пулин те, юлашки ҫулсенче эпӗ акӑ мӗн асӑрхарӑм: ҫамрӑксем час-часах Шупашкар сӑмаха юриех вырӑслатса калаҫҫӗ, «Чебоксара кайрӑм», — тенине Ҫӗрпӳрен килекен автобусра пӗрре мар илтнӗ эпӗ. Ман шутпа, Шупашкар — чӑвашсен хушшинче тахҫан авалах ҫуралнӑ ят.

Далее...

[Добавить новый комментарий (9)]

Зонтик → Сунчӑк → Пӳхӗ

■ 20.01.2011 19:48 | 4796 просмотров

Чӑваш халӑхне 3 ушкӑна пайлама пулать: ҫумӑрта йӗпенесрен, хӗвелӗн хӗрӳ ӑшшинчен сыхлакан япалана пӗрисем (вӗсем чылайӑн) «зонтик» теҫҫӗ; иккӗмӗшсем, чӗлхене чухлакансем — «сунчӑк» теҫҫӗ. Виҫҫӗмӗшсем вара, чӗлхене Дегтярёв Г.А. шайӗнче пӗлекенсем — «пӳхӗ».

[Добавить новый комментарий]

Ҫӗнӗ ҫынран яланах ҫӗннине кӗтеҫҫӗ

■ 18.01.2011 23:31 | 4596 просмотров

Елена Беловӑн ҫырӑвне асра тытса

Ҫӗнӗ ҫын хӑйӗнпе яланах ҫӗннине илсе килет теҫҫӗ. Ҫавӑнпа та пуҫлӑх улшӑннӑ вӑхӑтра пӑлхавар тунин усси ҫук теҫҫӗ — ҫӗнӗ пуҫлӑх халӑхра шанчӑк ҫуратать. АПШ президенчӗсем те яланах улшӑнни вӑл тӗлӗшпе лайӑх — пӗр пуҫлӑхӗ тунӑ йӑнӑшсене тепри килсен манса каяҫҫӗ, е манма тӑрӑшаҫҫӗ... Пирӗн президент улшӑнни те халӑха шанчӑк пачӗ пулас — унран чӑваш чӗлхине хисеплеме пуҫлас, чӑвашлӑха аталантарас тӗлӗшпе улшӑнусем кӗтеҫҫӗ. Вӑл шутра ЧНК пуҫлӑхӗ улшӑнасса та шанаҫҫӗ пулас.

Далее...

[Добавить новый комментарий (6)]

Ырӑсем пурӑнакан вырӑн

■ 18.01.2011 21:15 | 4628 просмотров

Халӗ эп Тихӑн Петӗрккин «Кушкӑ ачине» вулатӑп. Иван Яковлевич вӑхӑтне сӑнласа пани интереслӗ.

Икӗ ҫухрӑмран — Кӗҫӗн ур, кӑшт кайсан — Аслӑ ур, ун урлӑ каҫсан — Хулаш, ырӑсем пурӑнакан вырӑн.

Ку ӗнтӗ Кӑнна Кушки ҫывӑхӗнчи хулаш пирки.

Ҫак хайлаврах Киремете усал вырӑн тенӗ...

[Добавить новый комментарий (2)]

Вырӑс чӗлхи йывӑртарах...

■ 14.01.2011 23:07 | 4785 просмотров

Шкулсенче вырӑс чӗлхине миҫе сехет вӗрентнине шута илсе, тата чӑваш чӗлхин сехечӗсене асра тытса ман ҫапла шухӑш ҫуралчӗ — чӑн та вырӑс чӗлхи йывӑр! Ара мӗн кӗҫӗн классенчен вӗрентме пуҫлаҫҫӗ те вӗрентеҫҫӗ-вӗрентеҫҫӗ, ҫаплах вӗрентсе ҫитереймеҫҫӗ! Вырӑс чӗлхипе ачасене эрнере миҫе сехет минретеҫҫӗ? 5 сехет. Чӑваш чӗлхине вара? 2-3 сехет* те (хӑш-пӗр шкулсенче 1 сехетпе те ҫырлахаҫҫӗ) ҫитет теҫҫӗ. Ман шутпа вырӑс чӗлхи ЙЫВӐР пулнӑран! Унашкал нумай вӗрентни йывӑр пулнӑран кирлӗ ӗнтӗ :) Кӗҫӗн классенчен 11 класа ҫитиччен вӗрентеҫҫӗ — ҫапах йӑнӑшсӑр ҫырма пултараймаҫҫӗ :).

Далее...

[Добавить новый комментарий (1)]

История ЧУВАШЕЙ

■ 14.01.2011 13:13 | 13796 просмотров

Геннадий Егоров. Древнетюркский этнический компонент казачества.

Чувашское сопротивление монголам

Примечание от друзей Урала: Казаки - одни из любимых нами степных всадников Евразии.
В данной статье из книги чувашского исследователя Геннадия Егорова "Воскресение шумеров" - мы представляем мифологизированную точку зрения на историю казачества.
В принципе, автор, т.е. Геннадий Петрович , в своей книге говорит и о тюркском субстрате в составе современных казачьих войск, правда называя его не тюркским, а шумерским - поскольку Геннадий традиционно относит тюрков к алтайским племенам.

Далее...

[Добавить новый комментарий (13)]

Чӑваш чӗлхи ӑҫта?

■ 13.01.2011 20:03 | 16829 просмотров

Паян 14-мӗш маршрутпа вокзала ҫити ярӑнтӑм. Ҫула май билбордсене сӑнаса пытӑм. Шел те, пӗрин ҫинче те чӑваш сӑмахӗ тупӑнмарӗ. Социаллӑ рекламӑра та пулин (ӑна администраци вырнаҫтарать пулӗ...) чӑвашла ҫырни ҫук. Йӑлт вырӑсла. Саккунпа вырӑс чӗлхи те чӑвашли те пӗр танах. Пурнӑҫра вара — пач урӑхла. Такама «тав тумалла» ӗнтӗ куншӑн... Те чӑвашсен наянлӑхне, те вырӑссен «маттурлӑхне»...
2-3 хут чӑвашлӑхшӑн вӑйлӑрах ӗҫлес вырӑнне, «йывӑр, йывӑр» тесе ларнипе ӗҫ мала кайӗ-ши?

[Добавить новый комментарий (14)]

Чӑвашла стенд кӑмӑла кайрӗ

■ 13.01.2011 17:17 | 4394 просмотров

Паян Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулне кайса килтӗм. Сӑлтавӗ пурччӗ — пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗн вӗҫӗнче эп хамӑн кивӗ флешкӑна ҫухатрӑм. Чулхула-Шупашкар автобусран тухнӑ чухне кӗсьерен тухса ӳкнӗччӗ. Сисмен те. Чӑрӑшкасси шкулӗн вӗрентекенӗ вара ӑна тупнӑ иккен. Тупнӑ ҫеҫ мар, флешкӑри файлсене тишкернӗ хыҫҫӑн хушамата пӗлсе пӗлӗшсем урлӑ мана шыраса тупнӑ.

Далее...

[Добавить новый комментарий (3)]

чӑваш чӑвашпа кӑна пӗрлешмелле

■ 11.01.2011 20:17 | 4760 просмотров

Паянхи кун нумай калаҫу пырать чӑваш халахӑхен пуласлӑхе пирки. Манӑн шухӑш: нацине ҫирӗплетес пулсан пирӗн ҫирӗпрех пулмалла. Чӑваш арӑсен арӑм тума чӑваш хӗрӗсене кӑна илмелле, чӑваш хӗресен качча тухма чӑваш (сувар) арҫынсене ҫес тухмалла. Ҫак япала хамӑр чӗлхене упраса хӑварма пулӑше, юн тасалӑхе пулӗ. Тутарсем пек ҫиреп ҫак йӑлана хамар хушша, пурнӑҫа кертмелле. Урӑх халӑхпа перлешсен чӑваш пайланать, чӗлхе манӑҫать. Паянхи кун ҫакна хамӑр пурнаҫа кӗртеймесен - пирӗн пуласлӑх салхуллӑ... Хамӑр ачасене мен пӗчекрен ҫак япалана тӑна кӗртмелле.

Далее...

[Добавить новый комментарий (8)]

Чувашский национальный конгресс. Архипову Геннадию Николаевичу.

■ 09.01.2011 10:39 | 10569 просмотров

Уважаемый Геннадий Николаевич! Не надеюсь, что моё обращение дойдёт до Вас вовремя, но верю в чудо! Сегодня 09.01.2011 день рождения моего отца, Енисеева Геннадия Александровича. Ему исполняется 80 лет. Он неоднократно являлся участником Чувашского национального конгресса, был избран Народным Академиком. К сожалению, его уже несколько лет не приглашают и не звонят. Но он продолжает плодотворно работать над историей происхождения нашего народа. Именное ему принадлежит гипотеза о связи чувашей и древних амазонок. Очень хотелось бы порадовать его Вашим звонком в этот день.

Далее...

[Добавить новый комментарий (12)]