Электронлă вулавăш

Пĕррехинче шăматкун пӳлĕмре пĕрле пурăнакан хĕр-тантăшĕ ăна çуралнă кунне уявлама хăйсен ялне илсе кайрĕ. Çак савăнăçлă уяв каçĕ Иринăн пурнăçне тĕппипех улăштарма пултарасса кам шутланă?

Иринăпа Галя килне кĕнĕ-кĕмен тутлă апат-çимĕç пĕçерме тытăнчĕç. Акă илемлĕ торт та хатĕр. Хăнасем килмелли çеç юлнă. Хĕрсем иккĕшĕ те питĕ капăр тумланчĕç. Мăшăр куçĕсем çиçсе çеç тăраççĕ. Тинех алăк уçăлчĕ те пӳлĕме яшсемпе пикесем кĕрсе тăчĕç. Хăй сисмесĕрех Иринăн куçĕ ушкăнри пĕр паттăр каччăн куçĕпе тĕл пулчĕ. Шалта темĕскер пĕçерсе кайнă пек туйăнчĕ хĕре. Тинех акă çамрăксене паллаштарчĕç. Сергей — Гальăн иккĕмĕш сыпăкри пиччĕшĕ, офицер. Таджикистан Республикинче çарта тăрать, паян çеç черетлĕ отпуска килсе çитнĕ. Çак çамрăк каччă йăмăкĕн юлташĕ çинчен пĕрре те куçне илмерĕ. Кунашкал йăлтăркка чăмăр куçа ĕмĕр тăршшĕпех шыранă пек туйăнчĕ ăна. Анчах Ирина унăн çывăх юлташĕ пулма килĕшĕ-и? «Чиперккесем илемлĕ яшсене çеç юратаççĕ пуль», — шутларĕ вăл. Сергей пичĕ-куçĕпе ытти арçынсенчен нимĕнпе те уйрăлса тăмасть. Çан-çурăмĕпе вара юмахри Улăп паттăр, сарлака хул пуççиллĕ, тĕреклĕ çамрăк. Ирина та ун чух Сергей çине вăтансах пăха-пăха илчĕ.

Паллашнă кунран пуçласа Иринăпа Сережа пĕр-пĕрне савакан телейлĕ çамрăксем. Икĕ шурă кăвакарчăн тейĕн. Каччă тепре канма килсен вĕсем яла пĕрле кайрĕç. Хĕрĕн тусне Пăлаки кинеми аван йышăнчĕ. Мĕнле калаçнине, тыткаланине сăнарĕ. Пĕтĕмĕшле илсен, Сергей килĕшрĕ ăна. «Сăпайлă, маттур чăваш йĕкĕчĕ, пĕр-пĕрин валли çуралнă тейĕн», — шутларĕ вăл шăкăл-шăкăл калаçакан илемлĕ мăшăр çине пĕр киленсе, пĕр юратса пăхса. Хăйĕн чунĕнче вара каччи çак ялсем пулманнишĕн кулянчĕ. Çав-çавах Иринăпа Сергей ун патне килсе пурăнасса шанчĕ вăл.

— Аннеçĕм, эпĕ кĕçех вĕренсе пĕтеретĕп, Сергей Таджикистанран çывăхарах килет, — пуçларĕ хăй сăмахне амăшĕ енне çаврăнма ĕлкĕрнĕ хĕр. — Çитес çулла эсир хирĕç мар пулсан пирĕн хамăр шăпасене туй туса пĕрлештерес кăмăл пур. Туй хыççăнах вара инçетри хулана куçса каяс тетпĕр. Сережа çартах юласшăн...

Пăлаки çак сăмахсене илтсен тăнсăр пулса кайнă пек ларчĕ. «Турăçăм, мана пăрахса каяççĕ, эпĕ кирлĕ мар хĕрĕме». Пăлаки кинеми сăнран шурса кайрĕ. «Хал пĕтрĕ», — текелесе çамрăксемпе сыв пуллашмасăрах хăйĕн пӳлĕмне кайса выртрĕ. «Пĕртен-пĕр шанчăкăм та манран ватлăх кунăмра пăрăнчĕ, — вĕçĕмсĕр шутларĕ вăл. — Мĕншĕн мĕншĕн?..»

Вăхăт пĕр вĕçĕмсĕр малалла шурĕ. Университетран Ирина чиперех вĕренсе тухрĕ. Аллине пысăк пĕлтерĕшлĕ документ — диплом илчĕ. Çак савăнăçа çав териех амăшĕпе пайлас килчĕ пулсан та яла кайма васкамарĕ-ха хĕр. Çула тухма темĕскер чарса тăчĕ. Ялта, Сережăпа кайса килнĕ хыççăн, пĕр хутчен çеç пулнăччĕ вăл. Амăшĕ ăна çиллес кĕтсе илни, юрăхлă калаçманни, сăмахсене пăт-пат татни тĕлĕнтерчĕ. Ун чухне вĕсем пĕр-пĕрне пачах та ăнланмарĕç. Çакăн сăлтавне хĕр урăх çĕрте шырарĕ. Амăшĕн хăтланăвĕ самантлăха та канăç памарĕ ăна. Çывăх çыннине мĕн тери курас килсен те мăн кăмăллăх туйăмне хăйĕн ăшĕнчен кăларса пăрахаймарĕ. Амăшĕ ăна пĕр сăлтавсăрах çилленĕ пек туйăнчĕ.

Халĕ Ирина хулара «мамăшĕ» патĕнче пурăнать. Чун савнине тинех кĕтсе илчĕ. Сережа ăна, пĕчĕкскере, пур вăйран ыталаса илсен, хĕр туйăмсен капланăвне тытса чарайманран йĕрсе ячĕ. Çепĕççĕн йăпатрĕ ăна юратнă çынни. Чĕри кӳтсе çитнипе Ирина тата тахçанччен нăшăклатрĕ.

Савнийĕ тĕрĕс-тĕкел таврăнни, вăл яланхиллех шӳтлесе хавхалануллăн калаçни хĕре çунат хуштарчĕ. Шăпах çакă пурнăç çине урăхларах куçсемпе пăхма хистерĕ. Ватă амăшĕ çинчен Ирина ниепле те манма пултараймарĕ. Ăнланчĕ вăл, мĕнле йывăр пулсан та, тĕнчери чи çывăх икĕ çынран пĕрне çеç суйласа илмелле. Урăхла май çук. Пĕлет Ирина: Сергейсăр вăл пăр çине ӳксе аманнă телейсĕр кайăк пек, тăлăх турат пек. Анчах ăçтан-ха авлансан каччă хĕрсен ялне пурăнма куçтăр? Кунашкал пулăм кӳршĕ ялсенче те сайра. Тата Сергей çар ĕçĕнчен пăрăнас та çук. Мĕн тумалла? Тем тесен те хăйĕнпе калаçса пăхмаллах. Турă çырнинчен иртме çук тата шăпа тенине сан валли çуралсанах сăмсу çине паллă тунă теççĕ те.

Сергей Иринăна шăп-шăпăрт итлесе ларчĕ.

— Сансăр эпĕ пурăнаймастăп, чунăм, — пуçларĕ хăйĕн сăмахне пике, — анчах хама ӳстернĕ, вĕрентсе кăларнă, юратнă аннеçĕме пĕччене пăрахса хăвараймастăп. Эпĕ кирлĕ ăна. Каçар мана, Сережа.

Ирина куççульне пытараймарĕ. Каччине куçĕнчен пăхма вăтанчĕ. Çак самантра савнийĕ ăна пăрахса хăварассăн туйăнчĕ. Мĕнпур вăйран кăшкăрса йĕрес килчĕ унăн.

— Пĕчĕкренех ял пурнăçне килĕштеретĕп, мĕншĕн хамăн вăя ял хуçалăхĕнче виçсе пăхас мар, — терĕ те Сергей сасартăк хĕрĕн куçĕнчен ăшшăн-ăшшăн пăхрĕ. Ирина, калаçăвăн вĕçĕ çакăн пек пуласса кĕтменскер, савăннипе ним калама пĕлмерĕ. Вĕсем хĕрӳллĕн ыталанса илсе пĕр-пĕрне тахçанчченех ямасăр тăчĕç.

Çӳллĕ туйăм çĕнтерчех. Ĕмĕр тăршшĕпех вĕсем çак сарлака пурнăç çулĕпе пĕрле утĕç. Чăннипех те юратаççĕ Иринăпа Сергей пĕр-пĕрне. Вĕсен чĕрисенче чăн-чăн юрату кăварĕ вĕлкĕшет.

Тепĕр кунах йĕкĕт тăван ялне çĕнĕ хыпар пĕлтерме кайрĕ. Пĕлет вăл: Иринăпа çеç унăн пурнăçĕ тулли те илемлĕ пулĕ. Камсен ялĕнче пурăнни вара иккĕмĕш вырăнта çеç тăрать. Пĕр-пĕринсĕр пурăнаймасса чунтан ăнланаççĕ вĕсем. Тепĕр эрнере йĕкĕт Иринăсен ялне пурăнмаллах пырĕ. Телейлĕ Ирина ăна амăшĕпе пĕрле кĕтсе илĕ.

Паян Ирина пуринчен те телейли. Ир-ирех япалисене пуçтарчĕ те çемйипе сыв пуллашса автобуссем чарăнакан вырăна уттарчĕ. Унăн савăнăçпа тулнă чунĕ хыттăн кăшкăрса юрлать: анне патне — яла. Хĕр тăван ялне яланлăхах каять. Амăшĕн пехилĕсĕр телейлĕ пулаймасса пĕлет вăл. Тата чун савнийĕ те вĕсен ялне пыма килĕшрĕ. Вăл пырсанах икĕ çамрăк туй туса пĕрлешĕ.

Чăматан йăтнă хĕр сарлака çулпа ялалла кĕрет. Тăван тавралăх илемĕ ăна çак самантра вăйлăран та вăйлăрах тыткăнланă пек туйăнать. Çанталăкĕ те унпа пĕр шухăшлă тейĕн — ял çине хăйĕн мĕнпур ăшшине ярса йăл-йăл кулса пăхать. Çут тĕнче те ун майлă пулни савăнтарать пикене. Амăшĕ каçарасса халĕ чăнах та шанать вăл.