Электронлă вулавăш

— Мĕн валли иккенне чухлатăр пулĕ тетĕп... Пĕрре çитет-и тата кирлĕ мар-и? — терĕ кулкаласа.

— Çитет. Тавтапуç, — хуравларĕ арçын. — Итлĕр-ха, каçарăр, ятăра пĕлеймерĕм...

— Вера эпĕ, — палатăран тухас тенĕ çĕртен каялла çаврăнса хăйĕн ятне ăшшăн каларĕ сестра.

— Вера... Питĕ хитре ят. Хăвăр пекех...

— Аплах мар-ха та... Кунта манран чипертереххисем те пур. Калăпăр, сире сиплеме тытăнакан врач...

— Вăт, вăт, мана сиплекен тухтăр мĕнлерех-ши, опытлă врач-ши тесе ыйтасшăнччĕ эпĕ сирĕнтен.

— Пирĕн уйрăмра ăна çитекенни çук. Заведующирен те ирттерет вăл. Çав тери опытлă Надежда Николаевна. Пурте ун патне лекесшĕн, пурте ун патĕнче сипленесшĕн. Министерствăра та хисеплеççĕ ăна... Кĕскен каласан — сире ăнчĕ, — терĕ те хĕр ырă каç сунса палатăран тухрĕ.

Чăн та, каç енне сулăннăччĕ ĕнтĕ çанталăк: çуртсен хыçне пытанма хатĕрленекен хĕвелĕн юлашки пайăркисем пульница картишĕнчи хурăнсен вуллисемпе выляна-выляна кантăкран кĕреççĕ, стена çинчи ташăра сиккелеççĕ.

 

* * *

Ирхи процедурăсем хыççăн обход пуçланчĕ. Леонтий Андреевич патне яштака пӳ-силлĕ, сăнĕ-пичĕпе хĕрĕх çулсенчи пек курăнакан хĕрарăм кĕчĕ. "Мана сиплекен тухтăр Надежда Николаевна ĕнтĕ ку", — тесе шухăшларĕ Михайлов. Тĕрĕсех. Шурă халачĕ çине çирĕплетнĕ "визиткăра" çаплах шăрçаласа хунă. Хушамачĕ Волкова иккен.

Вера сăмах вылятса каламан — Надежда Николаевна чăнласах та чипер: пичĕ çутă та яка, мĕн ачаранах сĕтпе çăвăнса пурăнать тейĕн; янкăр куçĕ ăшшăн та килпетлĕн чĕрене ăшăтать; çӳçĕ пуканенни пек яка, илемлĕ.

Сывлăх суннă хыççăнах Надежда Николаевна пилĕк таран хывăнма ыйтрĕ. Кăкăр кăшкарне темиçе çĕртен итлерĕ. Чĕре таппине тĕрĕслерĕ. Юн пусăмне виçрĕ. Халиччен мĕнпе чирленине ыйтса пĕлчĕ.

— Ӳслĕк пусарса çитерсен сальбутамолпа усă курма юрать, — терĕ тухтăр сĕтел хушшине ларса, пациент карточкинче чир пирки çырма тытăнса. — Атровентпа альдецин та ингаляци валли юрăхлă. Аптекăсенче пур. Хакĕ самаях ĕнтĕ, анчах усă кӳреслĕхпе хакне кăлараççĕ. Çавăн пекех сульфадимедоксин, никотинка, теопэк, амосин, амоксициллин, амброгексал, тавегил лекарствăсем кирлĕ пулаççĕ. Шприцсем, капельница валли системăсем туянма та ан манăр...

— Кун чухлĕ эмел ĕçсен... Нивушлĕ çавăн чухлех кирлĕ? — тухтăрсем хаклă эмелсем илтерсе бизнес тăваççĕ тенине темиçе те илтнипе иккĕленĕвне пытармарĕ Леонтий Андреевич.

— Сиплев курсне ăнăçлă ирттерес тесен — кирлĕ. Унсăрăн хĕне кайнă бронхита тĕпĕ-йĕрĕпе кăклаймастпăр, вăйлă лекарствăсемсĕр чире çĕнтерейместĕр, — кашни сăмаха пĕр тĕвве пуçтарса тĕплĕ ăнлантарать Надежда Николаевна. — Сипленсе пынăçемĕн массаж, сывлăш çулĕсене уçмалли гимнастикăсем тăвăпăр, çутă пайăркисемпе, галокамерăпа сиплĕпĕр. Ĕçĕмĕр харама ан кайтăр тесен пирус ан туртăр. Сирĕн сывлăхăр пире мар, хăвăра кирлĕ... Эрех ĕçессинчен тытăнса тăрăр, уйрăмах курăк хутăштарса тунинчен асăрханăр. Вăл аллерги хĕтĕртсе кăларма пултарать. "Ку сăмахсене мĕншĕн калать-ха?" тетĕр пулĕ. Каламах тивет. Сăлтавĕсем, тĕслĕхсем нумай пулчĕç. Ара, пульницана вырттарнă çыннисем патне çĕнĕ çурт ĕçкине килнĕ пек эрех чиксе килеççĕ. Уйрăмах арçынсем, сирĕн çулсенчисем иртĕхеççĕ çапла. Сиплев режимне пăснăшăн пĕр-икĕ алкаша вăхăт çитмесĕрех кăларса яни те пулкаларĕ. Хăратса калани мар ку. Хула администрацийĕнчисем пирĕн лару-тăрăва ăнланччăр, эпир мĕнле условисенче ĕçленине пĕлччĕр тени çеç...

— Халăхăмăр улшăнчĕ çав. Пасар экономикинче, тискер капитализмра çухалса кайрĕ. Вун-вун çул хушши ĕçленĕ çутă ĕмĕчĕсем арканчĕç, малашлăх тĕтреленчĕ. Вĕсене манас, пуçне илес мар тесе ĕçет ĕнтĕ, ĕçет куç курми, — килĕшрĕ тухтăрпа Леонтий Андреевич.

Сиплекен врач кайсан пĕчĕк хут çине çырнă эмел ячĕсене тĕп эколог тимлĕ вуласа тухрĕ. Унтан телевизорти хĕрарăмăн сăмахĕсене, "пирĕн больницăсенче халĕ мĕн кирли пĕтĕмпех пур" тенисене кулараххăн аса илчĕ. "Çук япалана пур тăвасси, пĕр именмесĕр ӳстерсе сăмахласси чиновниксен юнĕнче ĕнтĕ вăл. Ăна ĕнтсе кăларма нимĕнле вăй та çитес çук-тăр", — терĕ те саспа, хут листине çурмалла хуçлатрĕ, ăна спорт костюмĕн кĕсйине чиксе палатăран тухрĕ. Балкон çумĕнчи картлашкапа пĕрремĕш хутри аптекăна çăмăллăн анса кайрĕ.

Хула администрацийĕнче ĕçлеме тытăничченех Михайловăн кун кĕнекинче çакăн пек йĕркесем çырăннăччĕ: "Влаçри кирек хăш чиновник та хурапа шурăна "арпаштарать". "Нумай" ĕçлесе куçне пăснипе мар, "суя — çур пурнăç" ăнлава тĕпрен ĕненсе. Халăха тыттараслăхпа вĕсене çитекен çук. Таже чикансем çывăха пыраймаççĕ. Хаçатсене ĕненес пулсан çак феномена вун-вун çын наука енчен тишкернĕ, анчах пĕри те тĕпчевне хӳтĕлеме мехел çитереймен, кандидат пулса тăрайман. Пачах тепĕр май — пурте "хура списока" лекнĕ, чылайăшĕ психушкăра тĕпленнĕ".

Администрацине ĕçлеме куçас кăмăлĕ Леонтий Андреевичăн пулман темелле. Çапах та номенклатурăн "кухнине" пĕлес тени тарасана тайăлтарчĕ. Кун кĕнеки вара пĕрре те тунсăхламарĕ. Çĕнĕ шухăшсем унта черетлене-черетлене кĕчĕç. "Çулталăкрах аврĕç. Куçран пăхсах кутран тапаççĕ — улталама "вĕрентеççĕ". "Суйни — çур пурнăç" тени тĕрĕс мар, пĕтĕмпех суялăх çинче тытăнса тăрать. Честнăй пуласси модăра мар çав халь".

Чăн та ĕнтĕ, телевизорти хĕрарăм, — вăл Сывлăх сыхлавĕн министерствин яваплă çынни пулнине Леонтий Андреевич питĕ лайăх ăнланчĕ, — "мĕн кирли пĕтĕмпех пур" тесе мĕншĕн каппайланать-ха, мĕншĕн суять? Çапла сăсăл вĕçтерни кама усăллă? Пĕлмест мар вĕт-ха вăл пĕтĕм эмеле, шприц таранчченех, сипленекен хăй туяннине. Çĕршыври больницăсене эмелпе тивĕçтереслĕх вăтăр-хĕрĕх процентран иртменнине те, пирĕн медицина тĕнчере çĕр çирĕм тăваттăмĕш вырăнта çеç пулнине те пĕлет ĕнтĕ, а, пур-пĕр янкăлтатать. Чиновниксен хушшинче "Кам лайăхрах суять" конкурс пырать тейĕн.

Врач мĕн ыйтнине туянса килнĕ хыççăн Леонтий Андреевича икĕ тĕрлĕ укол турĕç, пӳрнерен юн илчĕç, электрокардиограммăпа тĕрĕслерĕç, капельница лартрĕç. Кăнтăрлахи апат тĕлнелле çеç вăл кăштах пушанчĕ, лăштах сывласа ячĕ.

Каç кӳлĕм çĕнĕ процедурăсем: ал тунине йĕппе чĕрмелесе мĕнле курăк аллерги панине сăнарĕç, вăтам пӳллĕ çамрăк сестра купарчаран икĕ укол турĕ. Çывăрма выртас умĕн каллех — капельница, уколсем, эмелсем, ингаляци.

 

"Сюрприз" çурçĕр çитнине пĕлтерчĕ те — шăпланчĕ. Кăритурта та утни-туни илтĕнми пулчĕ. Чӳрече карнисĕ çеç çумăр пĕрчисене итлесе тăкăртата-тăкăртата илет. Урăх пĕр сас-чӳ те çук.

Тĕрлĕ эмел, витамин, ингаляци йышăннă кĕлетке шĕлтĕр кăйнă пулсан та — ыйхă килмерĕ. Çук, ӳслĕк айăплă мар кунта: уколсемпе капельницăсем хыççăн чĕмере самаях тамалчĕ. Ыйхă тарнин сăлтавĕ урăххинче — Любовь Краснова сестрана чĕри çывăхне янинче. Капельница лартма кĕчĕ те вăл ир кӳлĕм — ăнран каймалла минретсе хăварчĕ. Валентинăпа Вера та, Надежда Николаевна та хитрелĕхĕпе ыттисенчен уйрăлса тăраççĕ темелле ĕнтĕ. Анчах та Люба тата та илемлĕрех, Селиме ĕнтĕ, мĕн каласси: пурçăн пек йăлтăртатса тăракан йăм хура çӳçĕ — хурăн вулли евĕр хумлă-хумлă та кăпăшка; куçĕ туйăм мĕн иккенне маннă арçынна та хăнк! ӳкерĕ: пĕрре шăнтса ямалла, тепре хĕвел пек çуталса симĕссĕн-кăваккăн хĕм сапать; урисем ай! Тур-тур — хăлхаран анаççĕ: вăрăм, яштака, илĕртӳллĕ. Утти вара ытарса пĕтермелле мар килĕшӳллĕ! Ахальтен мар ĕнтĕ Леонтий Андреевич: "Люба, пирĕнпе айкашса Турă панă талантăра пĕтермелле мар сирĕн. Тепĕр топ-модель те сан çумра çухалса кайĕ, сан мĕлкӳ вырăнĕнче юлĕ, — терĕ. — Яту та юратмаллискер. Юрату валли килнĕ эсĕ çакă çутă тĕнчене, юрату валли". "Юрату валли тетĕр-ха та, анчах юратаканĕ çук", — икĕ аллине ик еннеллĕ сарчĕ хĕр. "Сирĕн пеккисен те çук пулсан... тĕнче кутăн тăрĕ", — хĕр калаçма кăмăл тунишĕн хĕпĕртерĕ Леонтий. "Суймастăп, чăнласах та никам та çук. Ман тĕле, манăн чӳрече умне принц килеймерĕ-ха. Çултан аташса кайрĕ пулинех, — кăлтăр-р! кулчĕ хĕр. — Вăт пулчĕ. Аллăра ан хускатăр. Шприц йĕппи айккинелле куçсан лекарство тир айне кайма, хăмпăланса тухса ыраттарма пултарать. Ал туни пĕçертме тытăнсанах çакна пăрăр, шĕвекĕн çулне пӳлĕр, — система çумĕнчи пĕчĕк урапана тĕллесе кăтартрĕ хĕр. — Кĕленчери лекарство пĕтиччен кĕрсе ĕлкĕреймесен — çаплах тăвăр. Унсăрăн сывлăш кĕрсе тулĕ".

Апла тума тивмерĕ — Люба штатив çине çирĕплетнĕ кĕленчери эмел юхса анса пĕтиччен чылай маларах çитрĕ.

"Эсир кĕтĕр те — палата тата та çуталса кайрĕ. Çĕр çинчи пĕтĕм илеме хăвăрпа пĕрле илсе килтĕр пекех туйăнать, — терĕ хĕр çине ăшшăн-ăшшăн пăхса Леонтий. — Çав тери хитре çын, уçă хĕр эсир. Сăнпа çеç мар, чун-чĕрепе те çаплах ĕнтĕ. Урăхла пулаяс çук, çапла вĕт?" "Эсир мана ытлашшипех мухтатăр, комплимент нумай калатăр. Пĕрре курсах. Апла юрамасть. Мана эсир вуçех те пĕлместĕр", — терĕ хĕр пӳлĕмри пĕртен-пĕр пукан çине асăрханса вырнаçса. Паçăрхи хăюлăх унра пĕртте юлмарĕ. Питне именчĕк паллисем сырса илчĕç, Йăлтăрти çутă куç хăрпăкĕсем хыçне пытанчĕ. "Çынна ырă сунни нихăçан та ытлашши мар. Тĕрĕссине калани — пушшех, — пĕрре хĕр куçĕнчен, тепре капельница кĕленчи çине пăхрĕ Леонтий. — Куç та, чĕре те улталанманччĕ-ха ку таранччен. Шкула-мĕне тĕл пулăва кайсан кăритурта тăрса тухнă е класра пуçтарăнса ларнă ачасем çине пăхса илеттĕм те çапла калаттăм: "Çак хĕрача "пиллĕкпе" çеç вĕренет. Тĕрĕс калатăп-и?" Учительсем пĕр-пĕрин çине тĕлĕнсе тинкеретчĕç. «Чăнах та çапла», — тетчĕç. Çавăнпа та мана ан хирĕçлĕр. Этеме рентген пекех витĕр куратăп эпĕ, — терĕ те Михайлов кулса ячĕ. — Шӳтлетĕп паллах. Çын пирки пĕтĕмпех пĕлме Вангăнни пек талант кирлĕ, çутçанталăк панă талант". "Эсир министртан та ирттеретĕр, сирĕнпе калаçса ларма интереслĕрех. Каçарăр, сире итлесе ларма темеллеччĕ", — вăтанчăк куçне Леонтий Андреевич çинчен илчĕ хĕр. "Каç енне килĕр. Сирĕнпе те сăмахлама аван. Арçынсем пек политика тавра лăпăртатмастăр, шухăшăра пурнăç тавра çыхса пыратăр". "Паян манăн смена мар-ха. Ыран, тен, май килĕ... Каçхине ĕç нумаях мар. Вăхăт ирттермелле кĕме пулать, — терĕ те Люба ура çине тăчĕ, система çумĕнчи пĕчĕк урапана пăрчĕ, юн тымарĕнчен шприц йĕппине вĕçертрĕ, вăл вырăна спирт хутăшĕ йĕпетнĕ ватка хучĕ. — Тӳрех ан тăрăр. Капельница хыççăн пĕр кана лăпланса выртмалла". "Люба, ыранхи каç пирки татăклăнах каламарăр-ха эсир. Тен тенипе тĕнĕле çăмăл мар". "Ăнланмарăм, мĕн терĕр?" — Михайлова тĕсерĕ хĕр. "Ытарлă калас тени çеç вăл, пуçăра ан илĕр. Кĕтетĕп вара. Вăхăт тупăр каçхине". "Арăмăр пĕлсен аванмарлăха лекетĕр вĕт..." "Вăл пулнă тăк çапла чĕнессĕм çукчĕ. Ăнмарĕ, телей пӳрмерĕ мана. Мĕнле калаççĕ-ха ун чух, "характерпа пĕр килеймерĕмĕр" теççĕ-и? Чылай çул ĕнтĕ пĕччен. Вăхăт сиплет тенĕ евĕр, суран пирчерĕ темелле. Ахлатса ларнипе ахах памаççĕ. Çапла вĕт?" "Çапли çаплах-тăр-ха та... Пуçармалла марччĕ манăн ку ыйтăва". "Тем мар, пĕтĕмпех йĕркеллĕ, Люба".

 

Çаксене аса илсе Леонтий Андреевич вырăн çинчен тăчĕ. Чӳрече умне çутă çутмасăрах çитрĕ, сивĕ кантăка çамкипе перĕнчĕ. Кĕрхи çумăрăн пĕр евĕрлĕ кĕввине итлесе çĕрлехи сĕмлĕхе тинкерчĕ.

 

Кĕтнĕ чух яланах çапла: вăхăт питĕ хуллен шăвать. Вăл пусарса, аса илтерсе ан тăтăр тесе Солженицынăн кĕнекине уçкаласа ларчĕ Михайлов. Мĕн çав, кун пек лару-тăрура, Люба сăнарĕ куçа шартарса тăнă чухне, "Архипелаг Гулаг" вуланасшăнах мар. Çăмăлраххи, çăмăлттайлăраххи, Пауло Коэльон "Одиннадцать минут" пекреххи кирлĕ. Çапах та шанать-ха, ĕмĕтне çухатмасть-ха Леонтий: вăхăт тупса кĕретех ун патне Люба. Хушăран хушă шиклĕх туйăмĕ те акăш-макăш амаланса килет. "Тăванăм, мĕне шанатăн? Аса ил хăв миçерине!" — тет шалти вăй лăх-лăх кулса. Ăна манма эрĕм шывĕ ĕçмен-ха тĕп эколог. Питĕ те асра тытать. Арçын хĕрарăмран вун пилĕк-çирĕм çул аслăрах пулнинче тĕнче ахратне те курмасть. Аре ĕнтĕ, пуçа мĕн шĕветмелли, тĕслĕхĕсем те шăкăрин. Хĕрĕхри Сталин вун çиччĕри Надьăпа юрату авăрне чăмни кăна мĕне тăрать? "Вăт шушка, кама унаса кăлартăм, кампа танлаштарма хăю çитертĕм. Гитлерпа Цезаре аса ил тата", — çамкине çат! тутарчĕ тĕп эколог. Çак самантра алăк уçăлчĕ те палатăна Люба кĕрсе тăчĕ.

— Леонтий Андреевич, мĕн амакĕ пулчĕ? Шăна-туна та çук-çке, — тĕлĕннине пытармарĕ сестра.

— Шăна-вăрăм тунара мар-ха ĕç-пуç. Гитлерпа Цезаре чутах çывăха яраттăм, пуçа кĕртеттĕм, — терĕ Леонтий.

Ку хурав хĕре çырлахтармарĕ, Михайлов çине тата та тĕлĕнереххĕн пăхрĕ.

— Любовь Геннадьевна, тархасшăн, ун пекех ан пăхăр-ха, тем ан шутлăр. Ăсăм-тăнăм йĕркеллех ман. Çак тăнăм-пуçăмпа тĕрлĕ пулăма танлаштаркаласа аппалантăм. Çавă çеç. Эсир ларăр, ларăр, — ăшталанса ӳкрĕ Леонтий. — Кравать çине-и, пукан çине-и?.. Пуканĕ айванрах-ха вăл пирĕн. Пăрçа патша чухнехиех-тĕр-ха та. Çĕннипе улăштарма вăхăт çитнĕ ĕнтĕ, çитнĕ, мĕн каласси, — сестра пукан çине ларма тĕв тунине курса ăна хăйĕн кравачĕ çумнерех куçарчĕ арçын.

Çапла тĕлли-паллисĕр калаçса кускаланă самантра тĕп эколог хăйĕнчен тĕлĕнсе илме те ĕлкĕрчĕ. Ара, Любăна вăл пачах та урăхла, чăн-чăн джентльмен пек галантлă кĕтсе илесшĕнччĕ. Пулса тухрĕ кулăшла, сцена çинчи артистла.

Çутă-кăвак шăлаварпа кĕскĕ халат тăхăннипе-ши — Люба ĕнерхинчен, шурă халатпа пулнинчен, чылай илĕртӳллĕрех те йăрăсрах. Писев сĕрнĕ тути халь-халь тем каласшăн кăшт уçăлнă. Халат тӳмисене карăнтарса тăракан çӳллĕ кăкăрĕ кирек кама та ассăн сывлаттармалла танлăн та тĕветкеллĕн ана-ана хăпарать. "Пĕрре çеç ачашласа пăхасчĕ те вĕсене, сĕтеклĕ грушăсене", — туйăмсен вĕçевне систерсе хĕр çине йăлкăшса пăхрĕ Леонтий. Люба хуравламарĕ, шухăшлă куçне улăштармарĕ.

— Тин çеç юр ирĕлсе пĕтсе çутçанталăк чĕрĕлме тытăннăччĕ, тин çеç çу кунĕсемпе рехетленме пуçланăччĕ... Тĕлĕнмелле, вăхăт çав тери хăвăрт иртет. Кĕç-вĕç ватлăх çитсе тăнине те сиссе юлаймастпăр ĕнтĕ, — терĕ хĕр арçын çине пăхса. — Пурнăçăн сĕткенне туймасăрах, курмасăрах.

— Ватлăх çинчен калаçма иртерех сана, Люба, — куçне евĕклĕх паллисем çаптарчĕ Леонтий. — Тин çеç пурăнма тытăннă. Пурнăçăн пархатарлă сим пылне те пайтах тутанăн-ха. Каларăн тейĕн.

— "Ватлăх çинчен калаçма иртерех" тетĕр. Мĕнле ир ĕнтĕ. Ыран çирĕм саккăр тултаратăп...

— Ыран? Питĕ лайăх, пĕрле паллă тума ирĕк парăр...

— Çирĕм саккăр... Питĕ нумай вĕт ку. Чăн-чăн ватă хĕр.

Çапла каланă хыççăн Любăн куçĕсем йăлтăртатса илчĕç, стена тăрăх куçса пырса "манăн çулсем — манăн пуянлăх" тесе юрлакан "сюрприз" çинче чарăнчĕç.

— Нимĕн те нумай мар, Люба-Любаша, — хĕрĕн çепĕç аллине юлташла тенĕ пек чăмăртама хăю çитерчĕ Леонтий Андреевич. — Мария Александровна та çирĕм саккăрта пулнă.

— Мария Александровна?.. Кам вăл?

— Ленинăн амăшĕ. Çирĕм саккăр тултарсан тин качча тухнă вăл... Илья Николаевича. Вара пĕр тăхтамасăр хĕрарăм тивĕçне пурнăçлама пикеннĕ. Мĕнле калас, кăларса пĕтермесĕр те чарăнман: тăватă ывăлпа тăватă хĕр парнеленĕ вăл Илья Николаевича. Сакăр ача! — Любăн кăмăлне çĕклес тесе хавхаланса калаçрĕ Михайлов, кăчăл тапса тухнă сухалне сулахай аллипе шăлкаларĕ.

— Мария Александровна терĕр-и-ха? — тĕрĕс илтрĕм-ши тесе тепре ыйтрĕ Люба. Лешĕ пуçне сĕлтсен çапларах кукăртса хучĕ: — Вăл вĕт-ха çирĕм саккăрта качча тухнă. Манăн вара, ĕнер каларăм ĕнтĕ, качча тухмалли принц чĕвен тăрса пăхсан та курăнмасть... Пытармастăп, куç хывнисем, "Юрату сăмсахĕнче" тăнисем пĕрре çеç мар пулнă манăн. Анчах пĕри те çирĕп туслăха куçаймарĕ. Каçарăр та, кашниех, паллашнăранпа икĕ-виçĕ кун иртсенех, вырăн ăшăтмалли çинчен систерме тытăнать. Мĕнле пурнăç кайрĕ халь?! Атте-аннесен вăхăтĕнче кун пирки сăмахпа калама мар, мăшăрланиччен шухăшлама та пултарайман теççĕ, — Леонтий Андреевич çине шахвăртуллăн пăха-пăха калаçрĕ Люба. — Çапах хĕре качча илесшĕн-ха хăйсем...

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн