Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
«Эпир унпа хурӑнташлӑ»... «Пирӗн ҫывӑх тӑван вӑл...» — тетчӗ анне час-часах пӗлӗшсем ҫинчен аса илсе калаҫнӑ чухне.
Мӗншӗн эпир пӗрне «хурӑнташ», теприне— «тӑван» тетпӗр-ха?
Тӑван ҫывӑхараххине, хурӑнташ — аяккараххине пӗлтерет, теҫҫӗ чылай чухне ҫамрӑкрах ҫынсем.
Далее...
Чӑваш Республикин Министрсен Кабинетне отставкӑна янӑ хыҫҫӑн республикӑри политика пурнӑҫӗ самай хускалчӗ, вырӑнсене кам йышӑнасси пирки нумай шавларӗҫ. Малтанхи юлать, е ун вырӑнне теприне лартаҫҫӗ? Ҫак ыйту политикӑпа кӑсӑкланакансене чылай хумхатрӗ темелле. Чи кӑсӑк ыйту вара Культура министрне кама лартасси пирки пулчӗ. Чӑваш халӑх сайтӗнче те ҫак тема тавра сахал ма хыпарларӑмӑр.
Чӑн та Костя Яковлева лартни хӑш-пӗр ҫынсен умӗнче самай ыйту ҫуратрӗ.
Ҫак виҫӗ сӑмахӑн пӗлтерӗшӗ пӗрех, вӗсем ҫӗршыва, патшалӑха е эле тытса тӑракан ҫын тенине пӗлтереҫҫӗ. Анчах та вӗсенчен хӑш сӑмахӗ чӑвашсене уйрӑмах ҫывӑх пулнӑ-ши? Пирӗн шутпа, саманана кура, виҫӗ сӑмахӗ те пулнӑ пек туйӑнать. Анчах та «патша» сӑмах пуринчен те аслӑ пуль.
Малтанхи статьяра Чӑваш халӑх сайчӗн пуҫламӑшӗ еплерех пулни пирки аса илнӗччӗ. Ку хутӗнче вара тӗп сайт еплерех аталанни пирки чарӑнса тӑрӑп.
Ячӗ пирки калас пулсан эпир ӑна малтанах ҫапла шутласа хурсаччӗ. «Хыпар» хаҫат Алексей Леонтьев вӑхӑтӗнче хӑйне «Чӑваш халӑх хаҫачӗ» тесе пуҫелӗкӗнче пӗлтеретчӗ пулсан, эпир вара ҫак портала чӑваш халӑхӗн 21 ӗмӗрти информаци хатӗрӗ тесе «Чӑваш халӑх сайчӗ» ят парас терӗмӗр. Вырӑсла ячӗ ҫеҫ малтанлӑха урӑхлаччӗ — «Чувашский национальный сайт».
Сӑмах-юмах хайхи «Ирӗклӗх» ятлӑ пӗрлӗх хастарӗсем Раҫҫей Федерацийӗ паракан паспортпа пӗрле чӑвашла вкладыш хушма сӗнни пирки пырать. Республикӑри онлайн мелӗпе тухакан МИХсенче ку хыпар анлӑ сарӑлчӗ, пуҫару пирки эпир те пӗлтернӗччӗ.
«На-связи» (чӑв. «Ҫыхӑнура») ятлӑ канашлура вара хӗрӳ тавлашу пуҫланнӑ. Утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнче уҫнӑ темӑра паянхи кун тӗлне 20 страница таранах тӗрлӗ шухӑш ҫырса тултарнӑ.
Истори анналӗсенче "чӑваш" ята XVI ӗмӗр тӗлӗпе пӗрремӗш хут асӑнаҫҫӗ.
Маларах ку ята асӑнни ниҫта та ҫук.
Шутласа кайсан, ҫакӑ питӗ тӗлӗнмелле факт. Пирӗн таврари нихӑш халӑхӑн ячӗ те ҫавнашкал "пӗлменлӗхре" ҫухалмасть.
Ирӗксӗрех ҫапла шутлама тивет: чӑвашсене вӑл вӑхӑтра урӑх ятпа е урӑх ятсемпе чӗннӗ пулас.
Мӗнле ят е ятсем-ши вӗсем?
Атӑлҫи Пӑлхар карттине ак ҫак тӗлтен илтӗмӗр — http://kazan-sights.ru/history/790/
1 июля 2015 г.
г. Чебоксары
Независимый экспертный совет гражданского общества (НЭСГО)
В слове ЧӐВАШ до недавнего времени буква «Ч» писалась как «Ћ» с хвостиком («Ћӑчаш сӑмахӗсен кӗнеки». сл. Аш. т.1.)
Буква «Ш» в других языках пишется как «Ś». С учетом этих данных слово Чӑваш писалось ЋӐВАŚ, ТАВИС. По-гречески самоназвание египтян tvś. t — твердь, v — огонь, вут и ś — вода, шыв.
Чувашская этническая культура формировалась на основе народного опыта, схожего с древнеегипетскими традициями додинастического периода и небольшого компонента традиций кочевых народов: гуннов, монголов, кипчаков-тюрков и др.
«Чӑвашлӑхӑн тымарӗ кирек хӑш вӑхӑтра та ялтан пуҫланнӑ, ял ҫыннисенчен тытӑнса тӑрать. Ҫавӑн пекех упранса юлать.» текен шухӑш паянхи куншӑн вырӑнлӑ-ши? Ялтан тухакан ҫамрӑксем ҫине пӑхсан, чӑваш халӑхӗн телейлӗ пуласлӑхӗ куҫ умне тухса тӑрать-и?..
«Яланхи пекех чарăнура халăх лăк тулличчӗ. Вĕсенчен нумайăшĕ — студентсем, ӗçе васкакансем. «4» номĕрлĕ троллейбус ҫитсессĕн, пурте ун патне васкарĕç. Эпир транспорта маларах кĕрекеннисенччен пĕрисем пултăмăр. Икӗ пуш вырӑна асăрхасан манăн юлташ вӗсене йышӑнасшӑн пулчӗ.
Сиссе те юлаймарăмăр, çуркунне ырлăхĕ таврана çавăрса илме те ĕлкерчĕ. Ҫу уйӑхӗсене кĕнĕрен Раççейри чи пысăк пĕлтерĕшлĕ уяв та çывăхланчĕ.
Ҫу уйăхĕн 9-мĕшĕнче Раҫҫей халӑхӗ тискер фашиста аркатнăран 70 ҫул ҫитнине паллӑ турӗ. Аслӑ Аттелӗх вӑрҫи мӗн тери пысăк хуйхӑ илсе килнине эпир вӑрҫӑ хирӗнче паттӑрӑн ҫапӑҫнӑ салтаксенчен, ҫав вӑхӑтра пурӑннӑ ҫынсен асаилӗвӗсенчен кӑна пӗлетпӗр. Шел пулин, унта та пулсан чуна парса ҫав вӑхӑтри саманапа кӑсӑклансах каймастпӑр.
Паянхи кунсенче эпир выҫлӑхпа аптраса лармастпӑр ӗнтӗ, ҫӑвара ҫӑкӑр татӑкӗ хурассишӗн ҫухрӑм-ҫухрӑмӗпе ҫул та такӑрламастпӑр, шӑнтнӑ ҫанталӑкра ҫара уран крахмал пуҫтарассишӗн та уя тухмастпӑр.
Откликнитесь, пожалуйста чуваши Москвы! В сентябре 1999 года открылась чувашская гимназия в г. Нижнекамск – первая и единственная в Республике Татарстан, аналогов которой нет (ныне муниципальная бюджетная общеобразовательная школа-интернат «Гимназия - интернат №34»).
В этом учебном году гимназии исполнилось 15 лет.
Миссия Гимназии-интерната №34: «Сохранить язык и духовную культуру чувашского народа».
На протяжении этих лет гимназия стала одним из самых активных центров возрождения языка и культуры чуваш в Республике Татарстан.
-0.7 °C
Тӑван, хурӑнташ... хӑшӗ ҫывӑхрах?
XVI ӗмӗрччен чӑвашсем мӗнле ятпа ҫӳренӗ?
Спор о самоназвании народа «Чӑваш»
«Кам» текенни — «ҫав»
