О Сурских и Казанских оборонительных рубежах
Каждый мнит себя стратегом, видя бой со стороны
(Ш. Руставели)
Девятого мая, в день 75-летия Победы в Великой Отечественной войне, ВРИО главы Чувашии Олег Николаев подписал указ об объявлении 2021 года в республике Годом трудового подвига строителей Сурского и Казанского оборонительных рубежей.
После выхода Указа в СМИ Чувашии постоянно поднимаются вопросы освещения работ по строительству оборонительных рубежей восьмидесятилетней давности на территории нашей Республики.
Далее...
Иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи вӗҫленнӗренпе тата Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пӗтнӗренпе 75 ҫул ҫитнине халалласа
Вӗҫ-хӗрсӗр, пӗлӗт пек, ҫулсем шӑваҫҫӗ —
Ҫук улшӑнмасть этемлӗх ҫав-ҫавах:
Кив йӑнӑшсем каллех такӑнтараҫҫӗ,
Темле усал ҫул урлӑ выртнӑнах.
Хӑшӗ-пӗри мӗн пулнине манать-тӗр,
Вӗренеймест вӗт тӗрӗс пурӑнма.
Вӑхӑт иртсессӗн кашниех ав паттӑр —
Суяпала витесшӗн чӑнлӑха.
Совет Союзӗ вӑрҫӑра ҫӗнтернӗ —
Ҫакна манасшӑн халӗ Анӑҫра.
Питне вӗсем кӗҫҫепеле ҫӗленӗ,
Нимле миме те ҫуккӑ-ши пуҫра?
Тӑван ҫӗршывӑмӑр, Раҫҫей Федерацийӗ тата унӑн шутне кӗрекен пирӗн патшалӑхӑмӑр, Чӑваш Республики, кӑҫал Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗренпе 75 ҫул ҫитнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑшӑлвирус алхасӑвӗ ҫак куна тивӗҫлипе палӑртма чӑрмантаркалать пулин те ӑна май ҫитнӗ таран тивӗҫлӗ шайра ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Тӗслӗхрен — онлайн мелӗпе.
Унсӑр пуҫне ӗнер кӑна питӗ кӑсӑклӑ йышӑну турӗҫ — Ҫӗнтерӳ Парадне пирӗн республикӑмӑр уявлакан Республика кунӗнче, ҫӗртмен 24-мӗшӗнче ирттересси пирки пӗлтерчӗҫ. Ку кун юнкуна лекнине те пӑхмарӗҫ.
Ҫӗнтерӳ кунӗ — ҫулталӑкри чи пӗлтерӗшлӗ уяв. Шел те, ветерансен йышӗ ҫулсерен чакса пырать. Вӑрҫӑ вут-ҫулӑмӗ витӗр тухнӑ, фашистсемпе куҫа-куҫӑн тӑрса ҫапӑҫнӑ паттӑрсен йышӗ питӗ сахал. Халӗ Ҫӗнтерӳ парадне хутшӑнакан ветерансенчен чылайӑшӗ — вӑрҫӑ «хӳрине» лекнӗ салтаксем.
Пирӗн ялта пӗр ветеран та юлмарӗ. Шел питӗ… Пӗчченех пурӑнатчӗ вӑл. Арӑмӗ вилчӗ. Ачи-пӑчи пур-ха, анчах ватӑскере, ӑспа кӑштах арпашӑнма пуҫланӑскере нихӑшӗ те пӑхмарӗ. Пачах пӑхмарӗҫ теме ҫук-ха. Хамӑр ялтах пурӑнакан ывӑлӗн ҫемйи кашни кун пырса ҫӳретчӗ, апат пӗҫерсе паратчӗ.
Ҫӗнтерӳ– аслати саслӑ,
Ҫӗнтерӳ вӑл – ҫуркунне,
Ҫӗнтерӳ– кун-ҫул, пуласлӑх,
Упрать халӑх телейне.
Тӑван ҫӗршыв Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунне 71-мӗш хут паллӑ тӑвать. Ҫӗр ҫинче пысӑк, аслӑ уяв нумай. Анчах та пуринчен те чапли, пӗлтерӗшли вӑл — Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ. Тӑван ҫӗршыва хӳтӗленӗ, тылра вӑй-халне шеллемесӗр ӗҫленӗ ветерансем умӗнче эпир паян ҫӗре ҫити пуҫ таятпӑр. Юнлӑ вӑрҫӑн ҫапӑҫу хирӗнче миллионшар салтак ирӗк пурнӑҫшӑн пуҫӗсене хунӑ.
Кӑҫал Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 71 ҫул хыҫа юлать. Уява яланхиллех ҫӳллӗ шайра йӗркелесшӗн. Кӑҫал кун валли хыснаран укҫа сахалрах уйӑраҫҫӗ пулин те уява ытти чухнехинчен кая мар ирттересшӗн.
Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗн ҫырӑвне Иван Моторин алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Унта ҫапла ҫырнӑ: «2016 ҫулхи ҫу уйӑхӗнче Чӑваш Республикинче Аслӑ Ҫӗнтерӳ 71 ҫул тултарнине халалланӑ мероприятисем иртӗҫ. Уяв мероприятийӗсене хатӗрленес тата вӗсене ҫӳллӗ шайра ирттерес тӗллевпе Сирӗнтен оклад чухлӗ ыркӑмӑллӑх пулӑшӑвне кӳме сӗнетӗп».
Сиссе те юлаймарăмăр, çуркунне ырлăхĕ таврана çавăрса илме те ĕлкерчĕ. Ҫу уйӑхӗсене кĕнĕрен Раççейри чи пысăк пĕлтерĕшлĕ уяв та çывăхланчĕ.
Ҫу уйăхĕн 9-мĕшĕнче Раҫҫей халӑхӗ тискер фашиста аркатнăран 70 ҫул ҫитнине паллӑ турӗ. Аслӑ Аттелӗх вӑрҫи мӗн тери пысăк хуйхӑ илсе килнине эпир вӑрҫӑ хирӗнче паттӑрӑн ҫапӑҫнӑ салтаксенчен, ҫав вӑхӑтра пурӑннӑ ҫынсен асаилӗвӗсенчен кӑна пӗлетпӗр. Шел пулин, унта та пулсан чуна парса ҫав вӑхӑтри саманапа кӑсӑклансах каймастпӑр.
Паянхи кунсенче эпир выҫлӑхпа аптраса лармастпӑр ӗнтӗ, ҫӑвара ҫӑкӑр татӑкӗ хурассишӗн ҫухрӑм-ҫухрӑмӗпе ҫул та такӑрламастпӑр, шӑнтнӑ ҫанталӑкра ҫара уран крахмал пуҫтарассишӗн та уя тухмастпӑр.
Аслă Çĕнтерÿ çывхарнă май хăш-пĕр япаласене аса илни те пăсмасть пулĕ. Тен, кун пирки теприсем ку таранччен те пĕлмен…
Чи кăсăкли – чикĕ леш енче Çĕнтерÿ кунне çу уйăхĕн 9-мĕшĕнче мар, 8-мĕшĕнче уявлаççĕ. Мĕншĕн тесен капитуляци актне тĕп Европа вăхăчĕпе 1945 çулхи çу уйăхĕн 8-мĕшĕнче 22 сехет те 43 минутра алă пуснă. Мускав вăхăчĕпе ку – 00 сехет те 43 минут.
Çĕнтерÿ ялавĕ Кутузовăн 150-мĕш орденĕн II степень Идрицк стрелоксен дивизийĕн штурм ялавĕ шутланать. Ăна 1945 çулхи çу уйăхĕн 1-мĕшĕнче Берлинра рейхстаг çине çĕкленĕ.
Ҫӗр-шыв историйӗнчи манӑҫми ҫутӑ та сӑваплӑ кун мӗн чухлӗ аяккарах кайса пырать, унӑн пӗлтерӗшӗ ҫавӑн чухлӗ ӳснӗн туйӑнать. Таса тӳпере хура хӗреслӗ самолетсем вӗҫме тытӑнсан, нимӗҫ фашисчӗ таканлӑ аттипе пирӗн ҫӗр ҫине ярса пуссан, хула-ял ҫийӗн пушар ҫулӑмне ҫӗклесен, чи хӑрушши - ватти-вӗттине шеллемесӗр вӗлерме пуҫласан совет халӑхӗ тӑшмана хирӗҫ кар тӑнӑ. Орден-медаль илӗртмен вӗсене, чап шыраман, ҫӑмӑллӑх пирки шухӑшламан ҫав самантра. Пӗр тӗллевпе пӗтӗҫсе фашистсене аркатнӑ, рейхстаг ҫийӗн Ҫӗнтерӳ ялавне вӗлкӗштернӗ.
Чӑваш Ен те Ҫӗнтерӳ кунне ҫывхартассишӗн пысӑк тӳпе хывнӑ.
-2.7 °C
О Сурских и Казанских оборонительных рубежах
Суйма памастпӑр!
«Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрӑ куҫарӑвӗсем
Мул мар, тӑванлӑх туйӑмӗ пӗрремӗш вырӑнта пулмалла
Тӗрӗс-тӗкел пурӑнма тӑрӑшасчӗ
