Раҫҫей патшалӑхӗнче кризис текен япала паянхи кун та хӑйне лайӑх туять, вӑл ниҫта та ҫухаласшӑн мар-ха пулас. Ҫакна эпир пирӗн пурнӑҫра лайӑх куратпӑр — хаксем хӑпараҫҫӗ, ҫынсен тупӑшӗсем чакаҫҫӗ. Кашнийӗ ҫак лару-тӑрӑва хӑйне пӗлнӗ пек хӑнӑхма тӑрӑшать. Пӗрисем йӳнӗрех япаласем ҫине куҫаҫҫӗ, теприсем маларах туянма ӗмӗтленнӗ япаласене каярахри вӑхӑта куҫараҫҫӗ, виҫҫӗмӗшӗсем — тепӗр май тупаҫҫӗ. Паллах, патшалӑх та вӗсенчен юлмасть. Май ҫитнӗ таран тӑкаксене пӗчӗклетесшӗн, унтан-кунтан перекетлӗх шырать.
Далее...
В последние годы наука в Чебоксарском кооперативном институте (филиале) Российского университета кооперации планомерно движется вперед. Без сбоев, без простоев, без излишних затрат. Исследования преподавателей института по экономическим и юридическим наукам ценятся и часто цитируются, на межвузовской арене ярко и эффектно представлены студенческие работы.
Научная жизнь вуза во многом зависит от того, кто им управляет и направляет. Чебоксарскому кооперативному институту повезло: институтской наукой руководит один из авторитетных ученых Чувашии – проректор по научной работе Леонид Таймасов, доктор исторических наук, профессор, разносторонний и опытный организатор в сфере высшего образования.
Чӑваш ҫыннисене, ял мухтарӗсене, ЧНК, ЧТП, хӗрарӑмсен, пенсионерсен, ҫамрӑксен тата ытти пӗрлешӳсен районсенчи пайташӗсене, Патшалӑхӑн республикӑри тата вырӑнти ертӳҫисене, Вӗрентӳ шаралӑхне, шкул директорӗсене янӑ ҪЫРУ.
Тӑван чӗлхемӗр кӑвайт ҫинчи хӗртнӗ хурҫӑ пек тӗлкӗшсе тӑрать. Таптаса килекен пӗрпеклетӳ тискерлӗхне ӑнланмасӑр, лайӑх шалуллӑ вырӑнти хӑшпӗр чӗлхеҫӗсемпе аслӑ тӳресем тӑван чӗлхене пӑтратма пӑрахаймаҫҫӗ. Хӑватлӑ халӑхсем хӑйсен чӗлхисене хӑюллӑн хӳтӗлеҫҫӗ.
Астрономие каллех шкулта вӗрентме хатӗрленеҫҫӗ.
Тепӗр вӗренӳ ҫулӗнчен пуҫланать тесе шантараҫҫӗ.
Эппин, чӑваш ачисене астрономие чӑвашлах вӗрентме пуҫласчӗ.
Ман шутпа, ҫапла тумашкӑн халӗ ҫав тери меллӗ самант. Темӗнле "реформӑсем" туса ирттермесӗрех, тӳрех "нульрен" пуҫласа, чи кӑсӑклӑ предметсенчен пӗрне чӑвашла ӑша илсе ӳсмешкӗн май пур пек пулса тухать. Тавайӑр-ха ҫак тӑрӑмпа усӑ курса юлар.
Ҫӗнӗ ыйтӑва хускатмастӑп. Ун пирки чӑвашлӑхшӑн ҫунакан ҫынсем кунӗн-ҫӗрӗн калаҫаҫҫӗ, чан ҫапаҫҫӗ. «Пӗччен сурсан типет, халӑх сурсан кӳлӗ пулать», — тенӗ ваттисем. Ҫавӑнпа темиҫе ҫын ҫеҫ ҫине тӑнипе лав малалла хускалмасть. «Ҫӳлтисем» ӑнланмасан, пулӑшмасан усси сахалрах.
Ачасене чӑвашла вӗрентменни пирки калаҫмашкӑн пӗр пулӑм хистерӗ. Нумаях пулмасть Чӑваш Ене РФ Патшалӑх Думин Вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен комитечӗн председателӗ Вячеслав Никонов килсе кайрӗ. Вӑл тӗрлӗ мероприятие, ҫавра сӗтеле, конференцие хутшӑннӑ, унта Чӑваш Енри вӗренӳ тытӑмӗ пирки калаҫнӑ.
Ҫак сайтри хыпарсене пӗр сиктермесӗр йӗрлесе пыракансене тата информатор йышӗнчисене тӳрех пӗлтерем: ку хыпара пӗр-пӗр партие мухтаса та, хурласа та ҫырмастӑп. Тупата Туршӑн та, маншӑн пурте пӗрех: хальхи вӑхӑтри созывра тӗрлӗ парти сӗмӗпе депутата суйланнисем те, ҫитес суйлавра лекме ӑнтӑлакансем те. Ҫапах та суйлав умӗнхи агитаци тапхӑрне сӑнама, пытармастӑп, питех те кӑсӑклӑ. Унтан та ытларах – кулӑшла та.
Халӑх тетелӗнчи ушкӑнсенче те паян кандидатсем пӗрне-пӗри хурласа ҫырнине, хӑйсен тӑрӑшӑвне вара ырӑ енчен кӑна кӑтартма талпӑннине курса тӗлӗнмеллипех тӗлӗнетӗп.
Нумаях пулмасть редакцие палланӑ ҫыравҫӑ кӗрсе тухрӗ. Сӗтел ҫинче выртакан хаҫат купине курсан вӑл сӳрӗккӗнреххӗн сӑмах пуҫарчӗ:
— Тахҫанах пулать чӑвашла вуламанни, мӗн ҫыраҫҫӗ хаҫатсем.
Тӑван чӗлхепе хаҫат-журнал ҫырӑнса илме ӑна арӑмӗ чарать иккен. Шалкӑм ҫапасран е пӗр-пӗр инфаркт ярса илесрен питӗ асӑрханас пулать. Юн пусӑмӗ ытла та хӑвӑрт хӑпарса кайсан ҫапла ҫав, эмел ӗҫсен аран-аран лӑпланатӑн.
— Хальхи правилӑсемпе ҫырнӑ статьясене вуласан хам сисмесӗрех шурса-кӑвакарса каятӑп иккен.
Халӑх хутлӑхӗнче чӑваш чӗлхипе, уйрӑмах ҫыруллӑ чӗлхепе, усӑ курни пирки
Паллӑ ӗнтӗ, паянхи куна халӑх хутлӑхӗнче (усламҫӑсем, тӗрлӗ кантурсемпе организацисем хӑйсен ӗҫӗнче) чӑваш чӗлхипе усӑ курманнипе пӗрех. Ку вӑл тӗрлӗ сӑлтавсемпе ҫыхӑннӑ, пӗр сӑмахпа каласан — чӑваш чӗлхин статусӗ питӗ пӗчӗк шайра, нумай ҫыншӑн ун кирлӗлӗхӗ ҫукпа пӗрех.
Ҫак ӗҫре усламҫӑсен ак мӗн пӗлмелле: вӑйра тӑракан саккунлӑхпа килӗшӳллӗн кашни чӑвашӑн пур информацие хӑй тӑван чӗлхипе илме ирӗк, право, пур.
Раҫҫейри пур шкулта 4 класс хыҫҫӑн ачасен вӗренӳ шайне тӗрӗслес тӗллевпе Раҫҫей Федерацин вӗрентӳ тата ӑслӑлӑх министерстви хушнипе «Математика», «Пирӗн тавралӑх», «Вырӑс чӗлхи» предмечӗсемпе Пӗтӗм Раҫҫейри тӗрӗслев ӗҫӗсене ирттерме тытӑннӑ. Тӗрӗслев ӗҫӗсен материалӗсене Мускав хатӗрлет. Ку ӗҫе паянхи куна шкул ачисем вырӑсла кӑна ҫырма пултараҫҫӗ. Малтан ОГЭ, ГИА, ЕГЭ туса хучӗҫ, халь тата 4 класс хыҫҫӑн та.
Ҫав вӑхӑтрах, официаллӑ, чӑвашсен республикӑмӑрти йышӗ — 68%, Чӑваш Республикинче пуҫламӑш пӗлӗве ачасем чӑвашла 277 шкулта, тутарла — 16 шкулта, ирҫелле — 3 шкулта илеҫҫӗ!
Редакция учебно-методического журнала «Халӑх шкулӗ – Народная школа» готовится к 90-летнему юбилею издания. Начало юбилейным мероприятиям уже положено: 18 марта 2016 года в Чувашском республиканском институте образования (ЧРИО) прошел круглый стол по теме «Педагогический журнал: история, современность и перспективы».
Перед гостями выступили ректор ЧРИО Сергей Савин, заведующий отделом и ведущий научный сотрудник ЧРИО Ирина Степанова и Юрий Виноградов, главный редактор журнала Альбина Волкова и другие сотрудники.
+18.3 °C
600 миллион культура валли ҫителӗклӗ-ши?
Леонид Таймасов: «Важно стать профессионалом, но еще важнее — быть Человеком»
«Чӑваш чӗлхи те тимӗр татӗ...» (УҪӐ ҪЫРУ)
Астрономие чӑвашла вӗрентмелле
Китайла, вырӑсла вӗрентеҫҫӗ, чӑваш чӗлхи пирки аса та илмеҫҫӗ
Партие шан та, хӑв ан кахаллан
Орфографи, ай, калаҫтарать!
Чӑваш чӗлхишӗн кар тӑрар!
«Народная школа» — энциклопедия чувашской педагогики
